Gọi vốn đầu tư vào các dự án PPP

Theo tổng hợp của Công ty đầu tư tài chính Nhà nước TPHCM (HFIC), giai đoạn từ năm 2010 đến nay, HFIC đã hợp tác với nhiều tổ chức tín dụng uy tín trong và ngoài nước để đồng tài trợ nhiều dự án xây dựng cơ sở hạ tầng trên địa bàn Thành phố với tổng mức huy động, cam kết cho vay và đồng tài trợ là 9.026 tỷ đồng.

Đồng thời, HFIC cũng tham gia hàng loạt dự án hạ tầng với nhiều hình thức như BOO, BOT, BT… nhằm phát huy tối đa khả năng huy động vốn xã hội. Có thể kể đến một số dự án điển hình: Dự án mở rộng Xa lộ Hà Nội, cầu Sài Gòn II, cảng Tân Cảng – Hiệp Phước, Nhà máy nước BOO Thủ Đức, khu đô thị Hiệp Phước…

Ông Sử Ngọc Anh, Phó giám đốc Sở Kế hoạch và Đầu tư TPHCM cho biết, mới đây, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 15 về đầu tư theo hình thức đối tác công tư và Nghị định số 30 về quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật đấu thầu về lựa chọn nhà đầu tư. Đây là những cơ sở pháp lý quan trọng mở đường cho hình thức đối tác công tư (PPP) mà trước đây chưa có quy định rõ ràng.

Hiện nay, Thành phố có chủ trương khuyến khích triển khai các dự án đầu tư theo hình thức PPP nhằm giảm nhẹ gánh nặng cho ngân sách, đồng thời thu hút nguồn lực tài chính cũng như kinh nghiệm, kỹ năng của các nhà đầu tư thuộc mọi thành phần kinh tế. Trong đó, Thành phố ưu tiên kêu gọi đầu tư theo hình thức PPP trong lĩnh vực cấp thoát nước.

Về vấn đề này, ông Nguyễn Hoàng Anh Dũng, Phó giám đốc Trung tâm điều hành chương trình chống ngập nước TPHCM cho biết, giai đoạn 2016 – 2020, Thành phố tập trung tìm nguồn vốn đầu tư để thực hiện Quyết định số 752 về quy hoạch tổng thể hệ thống thoát nước TPHCM đến năm 2020 và Quyết định số 1547 về quy hoạch thủy lợi chống ngập úng khu vực TPHCM đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt. Tuy nhiên, tổng kinh phí cần huy động cho giai đoạn 2016 -2020 để thực hiện các quy hoạch này lên tới hơn 66 nghìn tỷ đồng. Trong đó, có 4 nhà máy xử lý nước thải với tổng mức đầu tư 15.885 tỷ đồng, dự kiến kêu gọi đầu tư theo hình thức PPP với phương thức thanh toán bằng nguồn thu phí xử lý nước thải, quỹ đất và ngân sách hàng năm.

Thể chế và chủ trương thì đã có, số dự án và cả số kinh phí chưa có nguồn cần gọi vốn từ PPP cũng được “điểm mặt, chỉ tên”. Tuy nhiên, theo các chuyên gia và doanh nghiệp thì việc gọi vốn đầu tư vào hạ tầng theo hình thức PPP, nhất là với các dự án cấp thoát nước còn một số vướng mắc, khó khăn cần sớm được giải quyết.

Cụ thể, lĩnh vực thoát nước là lĩnh vực công ích, không sinh lời nên khó thu hút các nhà đầu tư. Cơ chế tài chính do các nhà đầu tư đề xuất không phù hợp và khả thi với điều kiện của Thành phố trong thời gian qua. Trong khi đó, hình thức PPP còn mới, chưa có thông tư hướng dẫn thực hiện  nên còn khó khăn trong việc hợp tác, mời gọi nhà đầu tư.

Xa lộ Hà Nội, một trong số nhiều dự án hạ tầng tại TPHCM được đầu tư mở rộng bằng nhiều nguồn vốn. Ảnh: VGP/Hà Trần

Là người có kinh nghiệm gần 20 năm đầu tư các dự án hạ tầng tại TPHCM, trong đó có nhiều dự án gọi vốn xã hội có quy mô lớn, ông Lê Tuấn, Chủ tịch kiêm Tổng giám đốc Công ty cổ phần đầu tư phát triển không gian ngầm (IUS) cho biết, có 2 vấn đề mà trước đây các doanh nghiệp khá băn khoăn khi quyết định tham gia các dự án hạ tầng. Đó là, thể chế chưa đầy đủ, rõ ràng và vấn đề về phí và lợi nhuận của nhà đầu tư chưa được như kỳ vọng khi tham gia các dự án này.

Cũng theo ông Tuấn, hình thức PPP ra đời là bước tiến về thể chế, tạo điều kiện thuận lợi, rộng mở hơn về thủ tục, cơ chế cho nhà đầu tư. Tuy nhiên, các dự án cấp thoát nước vẫn chưa hấp nhà đầu tư bởi chưa có cơ chế cụ thể, rõ ràng về cơ cấu phí và lợi nhuận cho nhà đầu tư tư nhân. Với các nhà đầu tư thì phương án “đổi đất lấy hạ tầng” xem ra là khá khả thi. Tuy nhiên, với điều kiện cụ thể của TPHCM hiện nay thì phương án này gần như là rất khó để thực hiện do quỹ đất hiện quá eo hẹp.

Thông tin mới nhất từ Sở Kế hoạch và Đầu tư TPHCM cho biết, Sở đã tiếp nhận một số hồ sơ của các doanh nghiệp đề xuất đầu tư dự án theo hình thức PPP. Hiện Sở đang xem xét hồ sơ cũng như tổng hợp các đề xuất, kiến nghị của doanh nghiệp để báo cáo cấp có thẩm quyền. Đồng thời, Sở sẽ phối hợp chặt chẽ với HFIC làm đầu mối để phát triển các dự án đầu tư hạ tầng theo hình thức PPP trong thời gian tới.

Hà Trần