Sinh viên làm chủ hợp tác xã

Cà phê sách - Youth Station luôn đông khách từ sáng tới tối nên các xã viên luôn có thêm thu nhập từ số tiền 80.000 của mình. Ảnh: VGP/Anh Minh

Góp vốn 80.000 đồng thành xã viên

Tới làng ĐH Quốc gia TP.HCM (quận Thủ Đức) hỏi về quán cà phê sách Youth Station dường như từ người dân tới sinh viên đều biết bởi nhiều người thích tới đây uống nước và đọc sách. Nhưng không phải ai cùng biết đây là quán cà phê của một HTX sinh viên và đây là mô hình lần đầu có tại Việt Nam.

Người đưa mô hình HTX trên vào áp dụng là chị Nguyễn Thị Hoàng Triều, Chủ tịch Hội đồng quản trị HTX Thanh niên.

Theo chị Triều, mô hình này được tổ chức Socodevi – Tổ chức phi lợi nhuận hỗ trợ phong trào hợp tác xã thế giới của Canada giới thiệu tại trường ĐH KHXH-NV năm 2011.

“Khi đó lãnh đạo trường giao Đoàn Thanh niên xem nếu thấy hợp lý thì tiến hành triển khai cho sinh viên. Đây là hình thức khá hay để tổ chức sinh hoạt cộng đồng và phục vụ các dịch vụ mà sinh viên cần. Nhưng đầu tiên chỉ có 2 người tham gia đó là  anh Trần Nam, Nguyên Bí thư Đoàn trường KHXH&NV và chị Duyên Anh, Phó Bí Thư Đoàn trường”, chị Triều nhớ lại.

Chị Triều cho biết, lý do không muốn bỏ cơ hội thành lập HTX vì chị nhìn thấy tiềm năng của mô hình HTX này.

“Ngày tổ chức Socodevi chuyển giao mô hình, họ tích cực hỗ trợ nhóm không những về kinh nghiệm xây dựng HTX, cử chuyên gia qua trực tiếp tập huấn đội ngũ mà còn tài trợ cả về tài chính. Nhưng khó khăn thì không ít ngay từ những ngày đầu “khởi nghiệp”. Thậm chí chúng tôi còn không có một “cục gạch” nào trong tay để xây dựng ngoài một nhóm cộng sự 5-10 bạn sinh viên, mà đều là sinh viên thuộc các ngành nhân văn nên phải mò mẫm học kinh doanh từ đầu”, chị Triều chia sẻ khó khăn.

Tuy nhiên, theo người sáng lập ra HTX này thì khó khăn nhất chính là sức ép quá lớn từ sự thành công của mô hình HTX này ở nước ngoài với gần 50 năm phát triển. Hơn thế, họ còn có sự liên kết đặc biệt giữa 62 trường đại học để tạo thành một liên hiệp.

Tại bang Québec, Canada, HTX trong trường học rất phát triển, người ta xem nó như một dịch vụ mặc định trong trường đại học. Ở đó, nhà trường chỉ cung cấp dịch vụ giáo dục, đào tạo chuyên môn, còn việc cung cấp dịch vụ khác phục vụ cho sinh viên đều do HTX đảm trách.

Nói về sự phát triển của HTX, chị Triều cho hay, tuy số lượng thành viên lúc thành lập chỉ có 30 người nhưng hiện đã lên đến 120 và dự kiến đến tháng 10/2016 sẽ đạt con số 500 thành viên.

Sinh viên khi muốn trở thành thành viên của HTX chỉ gần góp khoản tiền 80.000 đồng coi như là tài sản tích lũy dần dần của các thế hệ, trong đó vốn hoạt động là 50.000 đồng và phí làm thẻ thành viên là 30.000 đồng.

Quyền lợi của hội viên là được sử dụng các dịch vụ theo chế độ giá ưu đãi.

Ngoài ra, khi sinh viên là xã viên, họ sẽ có thể đảm nhận công việc của người quản lý hay nhân viên với mức lương từ 15.000 đồng trở lên/1 giờ làm. Đặc biệt, theo điều lệ của hợp tác xã, lợi nhuận kinh doanh được thanh toán hàng tháng và khi sinh viên ra trường thì có thể rút lại số vốn góp 50.000 đồng gốc.

Mô hình HTX trong trường học đầu tiên của Việt Nam

Mô hình HTX trường học với vốn góp của sinh viên đã tạo thêm cơ hội cho các bạn trẻ được tham gia làm chủ, tăng tính trách nhiệm tập thể và chủ động hơn trong hoạt động cồng đồng. Bên cạnh đó, khi HTX viên ứng cử vào ban lãnh đạo, các bạn có cơ hội tiếp xúc và học hỏi được nhiều lĩnh vực khác ngoài chuyên ngành như kinh doanh, quản trị, kế toán, marketing…

Cùng với số vốn từ tổ chức Socodevi và vốn vay trả chậm không lấy lãi để đầu tư “khởi nghiệp” từ nhà trường, ngày 19/10/2015, HTX tiến hành chạy thử nghiệm mô hình HTX đầu tiên Youth Station (café sách) trước khi chính thức ra mắt vào ngày 3/11 như một bước ngoặt lớn của nhóm sáng lập.

Youth Station là nơi có không gian lý tưởng đầy đủ tiện nghi với sự phục vụ chuyên nghiệp và vị trí lý tưởng đã tạo cơ hội cho sinh viên trong và ngoài trường tổ chức các sự kiện. Youth Station có diện tích 200m2, trong đó có tới 40m2 được bố trí dành riêng cho không gian sách, diện tích còn lại được sử dụng để phục vụ cafe với bàn ghế và quầy bar.

Tại nước ngoài, người ta gọi HTX thanh niên với một tên duy nhất là Youth corrup, nhưng để phù hợp với xu hướng năng động và thị hiếu đa dạng của các bạn sinh viên, chị Triều cùng các bạn cộng sự đã quyết định coi Youth corrup là mô hình mẹ, quản lý về mặt pháp lý và đặt tên cho từng mô hình con ra đời sau với chữ Youth đứng đầu. Ví dụ như Youth Station (Café sách), Youth Food hay Youth Canteen (Dịch vụ ăn uống) , Youth Travel (Dịch vụ du lịch)…

Hiện Youth Station mang nét đặc trưng theo đúng khung chuẩn trên thế giới về mô hình HTX trường học, mỗi thành viên của HTX được cung cấp một thẻ mua hàng cá nhân giống như thẻ khách hàng tại các siêu thị.

Mô hình HTX trong trường học tại Việt Nam hiện được coi là đã có nền tảng ban đầu sau sự ra đời của Youth Station tại trường ĐH KHXH-NV, thuộc ĐH Quốc gia TP.HCM.

Được biết, kế hoạch 3 năm (2013-2016) của HTX Thanh niên với Soccodevi có mục tiêu sẽ mở thêm 2 HTX nữa ở các trường đại học khác và không chỉ dừng lại ở riêng địa bàn TP.HCM. Dự kiến tới tháng 03/2017 sẽ hoàn thành đề án xây dựng mô hình HTX trường học tại trường ĐH Bách Khoa, thuộc ĐH Quốc gia TP.HCM.

Theo Cao Đặng Hoàng Thái (Sinh viên năm cuối Khoa Quản trị kinh doanh, Trường ĐH Quốc tế TP.HCM) – Người quản lý Youth Station, cửa hàng tích hợp cà phê sách - Youth Station cũng sẽ là nơi cung cấp các dịch vụ như: Giáo trình học tập, sách tiếng Anh; truyện ngắn, tiểu thuyết của các tác giả trẻ đang được nhiều người hâm mộ; văn phòng phẩm, túi sách, ba lô; cà phê, thức uống giải khát.

Sắp tới, nơi đây cũng sẽ cung cấp dòng sản phẩm quà lưu niệm có in tên và logo trường. Ngoài ra, các bạn sinh viên còn có thể sử dụng địa điểm này để hội họp, tổ chức sự kiện với các dịch vụ đi kèm miễn phí khác (máy lạnh, nước lọc, wifi…).

Anh Minh