Nghịch lý trong đào tạo nhân lực ngành y tế ở TPHCM

Theo ông Tăng Chí Thượng, Giám đốc Sở Y tế TPHCM, tính đến thời điểm hiện nay, nguồn nhân lực của ngành y tế Thành phố đã có nhiều biến đổi cả về số lượng, chất lượng và cơ cấu. Tỉ lệ bác sĩ/bệnh nhân đã tăng từ 16 bác sĩ năm 2016 lên 20 bác sĩ năm 2020, cao gấp 2 lần so với chỉ tiêu của Trung ương đề ra theo Quyết định 1216.

Số lượng trường đại học, cao đẳng, trung cấp chuyên nghiệp có đào tạo liên quan đến lĩnh vực chăm sóc sức khỏe trên địa bàn Thành phố tăng dần theo thời gian. Tính đến cuối năm 2021, Thành phố có 8 cơ sở đại học, 8 trường cao đẳng, 20 trường trung cấp dạy nghề đào tạo nhân lực y tế và hệ thống y tế cơ sở thực hành lâm sàng tại 51 bệnh viện đa khoa, chuyên khoa. Số cán bộ công chức, viên chức trình độ sau đại học tăng từ 6.385 trong năm 2016 lên hơn 7.000 năm 2020 và lên 8.400 năm 2021. Các bác sĩ có trình độ chuyên môn sau đại học tăng từ 3.565 vào năm 2010 lên 5.115 năm 2015 và hiện nay là hơn 6.000 người.

Với sự phát triển nhân lực y tế, lĩnh vực chuyên sâu của ngành y tế Thành phố tiếp tục có những bước tiến để xây dựng ngành y tế thành phố trở thành trung tâm y tế chuyên sâu của cả nước. Rất nhiều kỹ thuật cao đã được ứng dụng vào công tác khám, chữa bệnh như ghép tạng, phẫu thuật nội soi, tim mạch can thiệp, y học hạt nhân hỗ trợ sinh sản… với chi phí giảm từ 1/3 đến một nửa so với sản phẩm dịch vụ cùng loại ở các cơ sở nước ngoài và hoàn toàn có thể khẳng định, các thầy thuốc của ngành y tế Thành phố còn có khả năng tiếp nhận các kỹ thuật y tế chuyên sâu ngang bằng với các nước trong khu vực và thế giới, ông Tăng Chí Thượng cho biết.

Tuy nhiên, người đứng đầu ngành y tế TPHCM bày tỏ, vẫn còn một thách thức không nhỏ đối với công tác đào tạo nguồn nhân lực y tế trong giai đoạn hiện nay, đó là phải đáp ứng được nhu cầu chăm sóc sức khỏe người dân Thành phố với cả chất lượng, số lượng và đầy đủ loại hình nhân viên y tế. Tuy Thành phố có tỉ lệ bác sĩ/bệnh nhân cao nhất cả nước nhưng nếu so sánh với các nước có hệ thống y tế phát triển như ở Australia (38 bác sĩ/bệnh nhân); New Zealand là 34, Hàn Quốc và Nhật Bản là 25 thì Thành phố vẫn cần tiếp tục bổ sung thêm số lượng bác sĩ nhằm đáp ứng nhu cầu chăm sóc sức khỏe cho người dân ngày càng tốt hơn.

Ngoài ra, Thành phố hiện vẫn còn tồn tại một nghịch lý và cần có lời giải đối với công tác đào tạo nguồn nhân lực y tế, đó là mô hình hình tháp ngược về bác sĩ chuyên khoa và bác sĩ thực hành tổng quát. Theo đó, đa số các bác sĩ khi tốt nghiệp, trong quá trình làm việc đều muốn trở thành bác sĩ chuyên khoa. Thực tế cho thấy, số lượng bác sĩ chuyên khoa luôn cao hơn nhiều lần so với bác sĩ thực hành tổng quát. Với mô hình hình tháp ngược này thì hoạt động chăm sóc sức khỏe ban đầu tại trạm y tế sẽ còn gặp nhiều khó khăn và khó có thể phát triển được và tình trạng quá tải bệnh viện với bao hệ quả sẽ còn tiếp diễn. Những hệ quả này đã bộc lộ rõ trong giai đoạn bùng phát dịch COVID-19 trên địa bàn Thành phố vừa qua.

Một vấn đề nữa là, còn nhiều loại hình nhân viên y tế chưa được các trường đại học y khoa đào tạo hoặc là không đủ số lượng so với nhu cầu thực tế. Có thể kể đến như loại hình chuyên viên cấp cứu ngoài bệnh viện, cho đến nay vẫn chưa có trong danh mục đào tạo tại các trường y khoa; hoặc là loại hình nhân viên y tế công cộng với số lượng vẫn còn rất ít so với nhu cầu thực tiễn.

Anh Thơ