Nguyên nhân khiến 2 dự án metro của TPHCM bị đội vốn

Mặc dù đã hoàn thành gần 50% khối lượng nhưng dự án metro số 1 của TPHCM đang có nguy cơ chậm tiến độ do thiếu vốn. Ảnh: VGP

UBND TPHCM vừa có báo cáo gửi Chính phủ về những vấn đề vướng mắc tại 2 dự án xây dựng metro trên địa bàn.

Cụ thể, tuyến metro số 1 (Bến Thành – Suối Tiên) được phê duyệt tháng 4/2007 có tổng mức đầu tư gần 17.400 tỉ đồng. Tại thời điểm này, dự án được xác định thuộc nhóm A nên không phải trình Quốc hội phê duyệt chủ trương đầu tư. Đến năm 2009, tư vấn chung của dự án đã xác định lại tổng mức đầu tư hơn 47.300 tỉ đồng.

Về lý do khiến tổng mức đầu tư tăng so với thời điểm được phê duyệt lần đầu, theo UBND TPHCM do 3 nguyên nhân: Tăng khối lượng xây dựng nhằm đem lại hiệu quả đầu tư đầu máy, toa xe, trang thiết bị nhà ga…; sự biến động khách quan của nguyên liệu, nhiên liệu do trượt giá và việc tăng lương tối thiểu từ năm 2006 đến 2009; cập nhật tỉ giá Yên Nhật - Việt Nam đồng (do trượt giá) và tỉ lệ tính toán các chi phí dự phòng, rủi ro trượt giá theo quy định mới.

Cũng tại thời điểm này, do các đơn vị trong nước không có kinh nghiệm trong việc thẩm tra lựa chọn tư vấn thẩm tra. TPHCM đã đề nghị Cơ quan Hợp tác quốc tế Nhật Bản (JICA) tuyển chọn tư vấn độc lập để thẩm tra và JICA đã chọn 2 đơn vị của Singapore. Sau khi lấy ý kiến các bộ, ngành, Thủ tướng đã cho phép UBND thành phố phê duyệt điều chỉnh dự án vào tháng 8/2011.

Trên cơ sở đó, TPHCM đã phê duyệt dự án vào tháng 9/2011 với tổng mức đầu tư mới là hơn 47.300 tỉ đồng. Từ năm 2011 đến nay, UBND TPHCM đều có báo cáo Chính phủ về dự án. Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải cũng thừa ủy quyền Thủ tướng, thay mặt Chính phủ đã báo cáo Quốc hội theo quy định.

Đến thời điểm này, dự án đã ký kết được 3 hiệp định vay với tổng số vốn đã ký kết tương đương hơn 31.200 tỉ đồng, giải ngân được gần 12.000 tỉ đồng, đạt 38% tổng số vốn vay đã ký kết.

Hiện dự án triển khai được khoảng 48% khối lượng nhưng không phát sinh tăng thêm vốn đầu tư.

Do đó, UBND TPHCM kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo cơ quan thay mặt Chính phủ trình Quốc hội báo cáo về thay đổi tổng mức đầu tư theo quy định, đồng thời hỗ trợ thành phố trong việc ứng vốn để dự án được tiếp tục triển khai.

Đối với tuyến metro số 2, hiện UBND TPHCM đã phê duyệt thiết kế cơ sở do đơn vị tư vấn là Công ty CP Tư vấn đầu tư và Xây dựng Giao thông vận tải thực hiện.

Tuy nhiên, đến năm 2012, chủ đầu tư đã chọn một công ty liên danh của Đức làm tư vấn quốc tế, đơn vị tư vấn này đã phát hiện nhiều nội dung thiếu sót, chưa phù hợp nên phải điều chỉnh thiết kế cơ sở. Đây là lý do khiến năm 2015 và 2016, Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải đã có các văn bản đồng ý cho UBND TPHCM thực hiện các thủ tục điều chỉnh dự án tuyến metro số 2.

Tháng 2/2017, UBND thành phố đã lấy ý kiến các bộ, ngành về hồ sơ điều chỉnh dự án metro số 2. Hiện nay, ý kiến các bộ về thẩm quyền phê duyệt điều chỉnh dự án có 2 quan điểm khác nhau. Các bộ Kế hoạch và Đầu tư, Giao thông vận tải và Ngân hàng Nhà nước cho rằng metro số 2 là dự án chuyển tiếp nhóm A, quyền thẩm định và phê duyệt điều chỉnh thuộc UBND TPHCM, tuy nhiên cần báo cáo Thủ tướng xem xét, có ý kiến chỉ đạo trước khi thực hiện.

Trong khi đó, Bộ Xây dựng và Bộ Tài chính lại cho rằng metro số 2 không phải là dự án chuyển tiếp, UBND TPHCM cần báo cáo Thủ tướng để trình Quốc hội chấp thuận điều chỉnh chủ trương đầu tư.

Vì vậy, UBND TPHCM kiến nghị Thủ tướng phê duyệt chủ trương điều chỉnh tăng tổng mức đầu tư và thời gian hoàn thành dự án theo kiến nghị của thành phố. Bên cạnh đó giao UBND thành phố tiếp tục là cấp thẩm quyền thẩm định, phê duyệt điều chỉnh dự án.

Ngọc Tấn