TPHCM đang làm gì để đón cơ hội từ EVFTA?

Phó Chủ tịch UBND TPHCM Dương Anh Đức phát biểu tại hội nghị. Ảnh: VGP/Băng Tâm

Đây là một trong các kế hoạch của TPHCM nhằm chủ động đón cơ hội từ EVFTA được Phó Chủ tịch UBND TP Dương Anh Đức chia sẻ tại Hội nghị trực tuyến “Triển khai kế hoạch thực thi Hiệp định EVFTA” của Chính phủ với 63 tỉnh, thành và lãnh đạo các hiệp hội doanh nghiệp của Việt Nam và EU, tổ chức vào sáng hôm nay (6/8).

Thị trường rộng mở

Phó Chủ tịch UBND TPHCM Dương Anh Đức cho biết, Liên minh châu Âu (EU) là nhà đầu tư, đối tác thương mại truyền thống cuả TPHCM. Trong hơn  30 năm qua, EU có 909 dự án được cấp phép chứng nhận đầu tư với tổng vốn 3,17 tỉ USD (không bao gồm nước Anh). Riêng trong 6 tháng đầu năm 2020, EU có 54 dự án được cấp mới giấy chứng nhận đăng ký đầu tư.

Về thương mại, EU là thị trường xuất siêu truyền thống của TPHCM, là đối tác xuất khẩu thứ 3, và là đối tác nhập khẩu thứ 2 của thành phố. Năm 2019, kim ngạch xuất khẩu của TPHCM sang EU đạt hơn 5 tỉ USD, tương đương 10% tổng kim ngạch xuất khẩu của TP, trong khi kim ngạch nhập khẩu đạt 3,6 tỉ USD.

Trong 7 tháng đầu năm 2020, kim ngạch xuất khẩu ước đạt  2,7 tỉ USD và kim ngạch nhập khẩu đạt 1,5 tỉ USD.

Xét về cơ cấu mặt hàng, sản phẩm xuất nhập khẩu của TPHCM và EU không đối đầu, không cạnh tranh trực tiếp mà sản phẩm của hai bên bổ trợ cho nhau.

TPHCM chủ yếu xuất vào EU các mặt hàng dệt may, da giày, nông sản các loại và ngược lại, nhập khẩu từ EU máy móc thiết bị sản xuất hiện đại.

Do đó, hiệp định EVFTA sẽ mở ra cánh cửa rộng lớn hơn cho hàng hóa TPHCM tiếp cận thị trường trên 500 triệu dân của EU.

Chủ động hỗ trợ doanh nghiệp

Để chuẩn bị cho việc thực thi EVFTA, TPHCM đã xây dựng kế hoạch triển khai các hiệp định thế hệ mới, bao gồm CPTPP và EVFTA, thống nhất một đầu mối chỉ đạo thực hiện là Ban chỉ đạo TPHCM về hội nhập quốc tế.

Ông Dương Anh Đức khẳng định, TPHCM không thụ động chờ EVFTA có hiệu lực. Từ khi EU thông báo thông qua EVFTA vào tháng 10/2018, TP đã chủ động triển khai nhiều giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp nhằm đón nhận cơ hội từ EVFTA với trọng tâm là hiểu quy tắc xuất xứ hàng hóa, xem đây là yếu tố then chốt để DN được hưởng thuế xuất ưu đãi từ Hiệp định.

Bên cạnh đó, TP thực hiện nhiều giải pháp nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh của DN, nâng cao chất lượng sản xuất để khai thác về chiều sâu đối với thị trường quan trọng EU. Đồng thời, TP triển khai chương trình phát triển công nghiệp hỗ trợ để kết nối DN nhỏ và vừa trên địa bàn với chuỗi cung ứng khu vực châu Á và kết nối với DN FDI trong đó có DN FDI của EU.

Ông Dương Anh Đức cho biết, thời gian qua, thông qua các hội nghị, hội thảo của các bộ ngành, đặc biệt là Bộ Công thương triển khai trên địa bàn TP, phổ biến cho DN hiểu, nắm rõ những cơ hội và thách thức của EVFTA. Cuối tháng 7 vừa qua, TPHCM phối hợp với EuroCham tổ chức đối thoại, trao đổi cơ hội hợp tác khi EVFTA có hiệu lực. Trong đó bao gồm cả việc trao đổi, tháo gỡ khó khăn do dịch bệnh COVID-19 gây ra.

Theo ông Dương Anh Đức, TPHCM xác định 2 nhóm sản phẩm tiềm năng mở rộng xuất khẩu sang EU. Thứ nhất là nhóm nông nghiệp, nổi bật là café, hồ tiêu, thủy hải sản, rau củ quả nhiệt đới. Nhóm này chủ yếu từ các tỉnh đưa về TP chế biến và xuất khẩu đi EU. Thứ hai là sản phẩm công nghiệp, ngoài dệt may, da giày, TP còn có lợi thế xuất khẩu về công nghệ thông tin và các sản phẩm, dịch vụ nội dung số.

Trên cơ sở đó, ông Đức cho biết, TPHCM đã có kế hoạch thực thi EVFTA với những giải pháp cụ thể. Trước hết, nắm rõ nhu cầu của doanh nghiệp, TP tích cực tuyên truyền, tập huấn chuyên sâu cho doanh nghiệp về EVFTA. Kinh nghiệm của TP là không dàn trải mà phải tập trung vào những vấn đề DN cần, lắng nghe DN để điều chỉnh nội dung và cách thức truyền thông. Ví dụ ngày 2/7 vừa qua, Sở Công thương TP và Cục Xuất nhập khẩu tổ chức giới thiệu đến cộng đồng DN trên địa bàn về Thông tư số 11/2020 của Bộ Công thương về quy tắc xuất xứ hàng hóa trong EVFTA.

Ông Đức cho rằng, trong điều kiện dịch bệnh COVID-19, có thể triển khai tập huấn trực tuyến, phát huy vai trò của các hiệp hội, ngành hàng ở từng địa phương.

Hiện nay, rất nhiều DN chưa biết, chưa hiểu rõ về EVFTA, do vậy ông Đức đề nghị công tác truyền thông cần nhấn mạnh những yêu cầu khắt khe của EU, để DN ý thức tự nâng cao năng lực, thực sự tận dụng cơ hội từ thị trường EU.

Để cải tiến chất lượng, dịch vụ, TP sẽ tổ chức tập huấn về EVFTA cho công chức theo từng nhóm, bám sát yêu cầu công việc cụ thể để hỗ trợ thiết thực cho DN. Cụ thể, công chức hải quan thì cần tập huấn về quy trình thủ tục các loại thuế suất ưu đãi; công chức ngành công thương cần nắm chắc về xúc tiến, xuất khẩu nông sản, sản phẩm công nghệ thông tin sang EU... Ông Đức cho rằng, đây là tiền đề để đẩy mạnh cải cách hành chính, cải thiện môi trường kinh doanh, khai thác cơ hội mà EVFTA mang lại.

Trên tinh thần đó, TPHCM đề xuất các bộ ngành liên quan như Bộ Công thương, Bộ Ngoại giao, các thương vụ, tham tán thương mại tiếp tục hỗ trợ về thông tin thị trường từng nước thành viên EU để TP hỗ trợ xúc tiến thương mại cho gần 20 ngàn DN hoạt động xuất nhập khẩu trên địa bàn.

Khi mở cửa hội nhập thì hàng hóa nước ngoài vào Việt Nam ngày càng nhiều, do vậy TP xác định cần nâng cao năng lực cạnh tranh của DN và từng sản phẩm của Việt Nam.

DN trên địa bàn TPHCM chủ yếu là sản xuất vừa và nhỏ, nên TP tiếp tục triển khai phát triển công nghiệp hỗ trợ để kết nối sản xuất vào chuỗi cung ứng toàn cầu, đồng thời đẩy mạnh chương trình chuyển đổi số, phát triển DN số.

TPHCM xác định đẩy mạnh liên kết vùng để gia tăng thế mạnh của từng địa phương. Trên thực tế, hầu hết nông sản xuất khẩu đi EU qua cửa khẩu TPHCM là nông sản từ các tỉnh, và ngước lại nhập khẩu máy móc, thiết bị từ EU là để trang bị cho các tỉnh. Điều này cho thấy TPHCM giữ vai trò cửa ngõ xuất – nhập khẩu với thị trường EU của cả khu vực phía Nam. Ông Đức cho biết, chiến lược của TPHCM là phát triển dịch vụ hỗ trợ, phát triển hạ tầng logistic để cùng các tỉnh đưa hàng hóa vào EU nhanh hơn, với chi phí thấp hơn. Cụ thể, ông Đức cho hay, sắp tới TPHCM sẽ ban hành Đề án phát triển logistic đến năm 2025, định hướng đến năm 2030, trên tinh thần phát huy liên kết vùng, gắn kết chặt chẽ với các tỉnh thành Đông - Tây Nam bộ, giúp DN phía Nam giảm được chi phí xuất - nhập khẩu, khai thác tốt cơ hội từ EVFTA và các hiệp định thương mại tự do khác.

Băng Tâm