5 trụ cột hiện thực khát vọng vươn tầm toàn cầu của TPHCM trong giai đoạn mới

Với dân số hơn 14 triệu người, diện tích hơn 6.700 km², TPHCM mới trở thành siêu đô thị của Việt Nam, trung tâm kinh tế - tài chính - công nghiệp - dịch vụ - cảng biển của vùng kinh tế trọng điểm phía nam và của cả nước.

Hội thảo "Thành phố Hồ Chí Minh - Tầm nhìn mới, khát vọng mới" được báo Người lao động tổ chức ngày 9/10 nhằm nhìn nhận rõ hơn cơ hội và thách thức, xác lập tầm nhìn phát triển và khơi dậy khát vọng vươn tầm toàn cầu của TPHCM trong giai đoạn mới.

5 trụ cột để TPHCM bứt phá

Theo TS. Trần Du Lịch, Chủ tịch Hội đồng Tư vấn triển khai Nghị quyết 98/2023 của Quốc hội, nhận định TPHCM hiện đang ở một tầm vóc, thế và lực hoàn toàn khác trước. Trong giai đoạn mới, điều Thành phố cần là một cách tiếp cận mới về không gian phát triển, khi phạm vi kinh tế - xã hội không còn giới hạn trong ranh giới hành chính. Theo đó, Thành phố nên định hình lại không gian kinh tế, tích hợp với khu vực Bình Dương và Bà Rịa - Vũng Tàu cũ để hình thành một vùng động lực thống nhấ.

Trên nền tảng đó, TS. Trần Du Lịch cho rằng TPHCM nên tập trung phát triển dựa trên năm trụ cột chiến lược.

Trụ cột thứ nhất là khai thác vành đai công nghiệp gắn với cảng nước sâu và hệ thống giao thông quốc tế quy mô khoảng 50.000 ha, qua đó giúp Thành phố tham gia sâu hơn vào chuỗi cung ứng toàn cầu.

Thứ hai là phát triển cảng trung chuyển quốc tế Cần Giờ và hệ thống logistics đồng bộ, hình thành chuỗi cung ứng khép kín, tăng cường năng lực cạnh tranh trong khu vực.

Thứ ba là xây dựng trung tâm tài chính quốc tế TPHCM, gắn liền với phát triển thị trường tài chính số, thị trường hàng hóa phái sinh và khu thương mại tự do (FTZ) – nơi có thể thử nghiệm các cơ chế mới, tạo môi trường thu hút dòng vốn toàn cầu.

Thứ tư là thúc đẩy đô thị hóa và phát triển bất động sản bền vững, hình thành các hành lang công nghiệp – dịch vụ, đáp ứng nhu cầu của khoảng 20 triệu dân trong tương lai.

Thứ năm là phát triển mạnh du lịch sinh thái, du lịch văn hóa và du lịch MICE, đặc biệt tại Cần Giờ và khu vực phụ cận, từng bước đưa TPHCM trở thành trung tâm du lịch tầm khu vực.

Bên cạnh đó, TS. Trần Du Lịch nhấn mạnh việc Thành phố cần triển khai đồng thời quá trình chuyển đổi xanh và chuyển đổi số. Hạ tầng năng lượng sạch, trung tâm dữ liệu và không gian số phải được coi là nền tảng của sự phát triển trong tương lai.

Cùng với đó, Thành phố cũng nên quy hoạch và phát triển năm không gian đô thị mới gồm: không gian công cộng, không gian văn hóa, không gian ngầm, không gian tầm cao và không gian số để bảo đảm sự hài hòa giữa phát triển kinh tế, văn hóa và chất lượng sống.

Theo TS. Lịch, việc sửa đổi và bổ sung Nghị quyết 98 là một cơ hội lớn để TPHCM được mở rộng phân cấp, phân quyền, đồng thời chủ động lựa chọn các nhà đầu tư chiến lược và thiết kế chính sách tài chính đặc thù. "Chỉ khi được trao quyền và cơ chế đủ mạnh, TPHCM mới có thể vươn lên trở thành một siêu đô thị hiện đại, bền vững và nhân văn", TS. Trần Du Lịch khẳng định.

Đẩy mạnh phân cấp, phân quyền

Bà Phạm Phương Thảo, nguyên Phó Bí thư Thành ủy, nguyên Chủ tịch HĐND TPHCM cho rằng Đại hội Đại biểu Đảng bộ TPHCM lần thứ I diễn ra trong một bối cảnh mới, một giai đoạn phát triển mới và sẽ là một đại hội thể hiện tầm nhìn mới, tư duy mới, khát vọng mới, cùng cam kết hành động mạnh mẽ bằng một nghị quyết cụ thể.

Đại hội đặt ra những chỉ tiêu và mục tiêu rất lớn: Đến năm 2030, hướng tới 100 năm thành lập Đảng, TPHCM phấn đấu trở thành một đô thị văn minh, hiện đại, trung tâm đổi mới sáng tạo, năng động, hội nhập đi đầu trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước; có vị trí nổi trội ở khu vực Đông Nam Á, nằm trong nhóm 100 thành phố toàn cầu, đáng sống và có hệ sinh thái đổi mới sáng tạo của thế giới, thuộc nhóm thu nhập cao.

Đi cùng với đó là 10 nhiệm vụ, 3 chương trình trọng điểm: Hoàn thiện kết nối giao thông, khép kín các tuyến Vành đai 2, 3, 4 trong 5 năm tới; xây dựng cảng trung chuyển quốc tế Cần Giờ; di dời, chỉnh trang khoảng 40.000 căn nhà lụp xụp trên và ven kênh rạch.

Bà Phạm Phương Thảo,nhìn nhận Thành phố đang có không gian phát triển mới, với nhiều thuận lợi nhưng cũng nhiều thách thức. Cụ thể, thuận lợi về không gian rộng hơn, nguồn lực trong và ngoài nước dồi dào hơn, đội ngũ nhân lực chất lượng cao, là nơi hội tụ tinh hoa đổi mới sáng tạo của cả nước.

Trong khi đó, thách thức cũng không nhỏ về hạ tầng giao thông, văn hóa, thể thao; ngập nước, kẹt xe vẫn là điểm yếu; về nguồn nhân lực chất lượng cao, đặc biệt là trong quản lý và khoa học – công nghệ; về thể chế, thủ tục hành chính - còn nặng "xin - cho", rườm rà, gây chậm trễ và rủi ro trong tổ chức thực hiện.

Để giải quyết những thách thức nói trên, tạo đà cho Thành phố bứt phá, bà Phạm Phương Thảo cho rằng, điểm mấu chốt là cần có cơ chế chính sách phù hợp cho TPHCM, bổ sung Nghị quyết 98/2023/QH15 trong bối cảnh không gian phát triển mới. Đặc biệt là việc trao quyền cho Thành phố; tạo điều kiện, hỗ trợ cho thành phố; thực hiện mô hình tự quyết - tự làm - tự chịu trách nhiệm một cách thực tế.

Nhắc lại ý kiến chỉ đạo Bí thư Thành ủy TPHCM Trần Lưu Quang về "việc chọn người", bà Phạm Phương Thảo cho rằng trong kỳ Đại hội này, do sáp nhập, không bầu cử nhân sự nhưng phải chọn được những "tư lệnh ngành", những cán bộ lãnh đạo thực sự dám làm, dám chịu trách nhiệm, có năng lực và tâm huyết.

TPHCM cần ưu tiên các dự án hạ tầng chiến lược

PGS.TS. Nguyễn Xuân Phương, Hiệu trưởng Trường Đại học Giao thông vận tải TPHCM, cho rằng Thành phố cần ưu tiên phát triển hạ tầng chiến lược nhằm tăng cường liên kết vùng.

Theo ông, trước hết cần đầu tư các dự án giao thông vận tải quy mô lớn, kết hợp đồng bộ giữa đường cao tốc, đường sắt đô thị, cảng biển và sân bay. Tiếp đó, phải chú trọng phát triển các dự án giao thông liên vùng kết nối Đông Nam Bộ với đồng bằng sông Cửu Long, đồng thời đầu tư mạnh vào hệ thống logistics và các cụm cảng biển.

Bên cạnh đó, Thành phố cũng nên ưu tiên những dự án giao thông xanh để giảm ô nhiễm và thích ứng với biến đổi khí hậu.

Để thực hiện hiệu quả các dự án này, ông Phương nhấn mạnh thành phố cần huy động đa dạng nguồn vốn, trong đó ngân sách nhà nước nên tập trung cho các dự án liên kết vùng; đẩy mạnh hợp tác công tư (PPP); tận dụng nguồn vốn FDI cho các dự án mang tính ngoại giao và kết nối quốc tế.

Ngoài ra, có thể sử dụng các công cụ tài chính như phát hành trái phiếu hoặc vay vốn ODA một cách kiểm soát, kết hợp nguồn vốn nhà nước với các cơ chế tài chính tư nhân nhằm bảo đảm tính bền vững lâu dài.

Lê Anh