Báo chí góp phần quan trọng trong phòng, chống lừa đảo qua ứng dụng ngân hàng số

Ngày 18/12 tại TPHCM, Hiệp hội An ninh mạng Quốc gia và Tạp chí An ninh mạng Việt Nam tổ chức Hội thảo: "Báo chí với công tác nhận diện và phòng, chống lừa đảo qua ứng dụng ngân hàng số".

Hội thảo là diễn đàn trao đổi, nhận diện toàn diện các rủi ro, đồng thời đề xuất giải pháp đồng bộ để bảo vệ an toàn cho người dùng và hệ thống tài chính - ngân hàng.

Thông tin từ Vụ Thanh toán, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) cho thấy, từ đầu năm đến nay, thông qua hệ thống SIMO đã phát hiện 592.000 bản ghi tài khoản thanh toán, ví điện tử có dấu hiệu nghi ngờ gian lận, lừa đảo. Qua đó, cảnh báo khách hàng và ngăn chặn hàng trăm nghìn lượt giao dịch, bảo vệ hơn 2.570 tỷ đồng khỏi rủi ro.

Thiếu tướng Lê Minh Mạnh, Chi hội Trưởng Chi hội phía Nam, Hiệp hội An ninh mạng Quốc gia (NCA) thông tin, chỉ trong 8 tháng năm 2025, cả nước đã ghi nhận hơn 1.500 vụ lừa đảo trực tuyến với tổng thiệt hại khoảng 1.660 tỷ đồng. Phần lớn các vụ việc liên quan trực tiếp đến giao dịch tài chính và các ứng dụng ngân hàng số.

Thiếu tướng Lê Minh Mạnh cho biết, các thủ đoạn lừa đảo hiện nay không còn mang tính đơn lẻ, thủ công, mà ngày càng tinh vi, có tổ chức, xuyên biên giới, tận dụng triệt để các công nghệ mới như trí tuệ nhân tạo, deepfake, giả mạo sinh trắc học, đồng thời khai thác sâu tâm lý chủ quan, thiếu kỹ năng an toàn số của người sử dụng.

Chính vì vậy, lừa đảo qua ứng dụng ngân hàng số không còn là vấn đề kỹ thuật thuần túy hay trách nhiệm riêng của ngành Ngân hàng, mà đã trở thành một thách thức an ninh phi truyền thống, tác động trực tiếp đến an ninh tài chính, trật tự xã hội và nền tảng niềm tin số quốc gia trong tiến trình chuyển đổi số.

Điều này đòi hỏi chúng ta không chỉ đầu tư cho công nghệ, mà còn phải đồng thời hoàn thiện quy trình quản lý, cơ chế phối hợp liên ngành, và đặc biệt là nâng cao nhận thức, kỹ năng an toàn số cho cả cán bộ ngân hàng và người dân, trong đó vai trò của các cơ quan truyền thông, báo chí là hết sức quan trọng.

Thiếu tướng Lê Minh Mạnh cho rằng, báo chí không chỉ là kênh phản ánh các vụ việc sau khi xảy ra, mà cần trở thành lực lượng đồng hành trong công tác cảnh báo sớm, tuyên truyền, giáo dục cộng đồng, góp phần hình thành "lá chắn nhận thức" cho xã hội. Mỗi bài viết, mỗi bản tin chính xác, kịp thời và có trách nhiệm sẽ góp phần bảo vệ người dân trước những rủi ro trên không gian mạng

Tại hội thảo, các chuyên gia, nhà quản lý đã chỉ ra các hình thức lừa đảo phổ biến hiện nay bao gồm: Phishing (giả mạo website, ứng dụng ngân hàng), smishing (tin nhắn giả mạo thương hiệu), vishing (gọi điện giả danh ngân hàng, cơ quan chức năng), cài cắm mã độc trên thiết bị di động, cũng như các thủ đoạn mới sử dụng công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI), deepfake để tạo dựng kịch bản lừa đảo tinh vi.

Các chuyên gia, nhà quản lý đều có chung nhận định, đó là công tác phòng, chống lừa đảo không thể chỉ dựa vào công nghệ hay chế tài, mà cần sự phối hợp chặt chẽ giữa cơ quan quản lý, ngân hàng, lực lượng chức năng và cơ quan báo chí - truyền thông, trong đó, báo chí chính là kênh đưa cảnh báo đến người dân một cách nhanh nhất, hiệu quả nhất.

Nhà báo Nguyễn Tất Hồng Dương, Tổng Biên tập Tạp chí An ninh mạng Việt Nam, cho rằng khi mỗi người dân được trang bị đầy đủ thông tin, khi báo chí làm tốt vai trò định hướng và các chủ thể cùng hành động có trách nhiệm, thì ngân hàng số sẽ thực sự trở thành động lực phát triển, thay vì là điểm yếu để tội phạm lợi dụng.

Linh Anh