Để hạ tầng KCN tại Việt Nam hấp dẫn hơn trong mắt các DN FDI

Đây là nhận định được các chuyên gia đưa ra tại Diễn đàn hỗ trợ pháp lý đầu tư 2025 (ILS Forum) với chủ đề "Đầu tư phát triển hạ tầng khu công nghiệp: Cập nhật quy định và khuyến nghị thực thi" diễn ra ngày 21/11 tại TPHCM.

Diễn đàn diễn ra dưới sự chỉ đạo của UBND TPHCM, do Trung tâm Xúc tiến Thương mại và Đầu tư TPHCM (ITPC) phối hợp với Trung tâm Trọng tài Quốc tế Việt Nam (VIAC) tổ chức nhằm tạo ra một không gian trao đổi thực chất giữa nhà đầu tư - chuyên gia pháp lý - cơ quan quản lý.

Bà Cao Thị Phi Vân, Phó Giám đốc ITPC nhấn mạnh, ILS Forum là địa chỉ tin cậy để cộng đồng doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp FDI và các nhà đầu tư nước ngoài, chia sẻ những vướng mắc, thực tiễn thực thi pháp luật, đồng thời kiến nghị những giải pháp cải thiện môi trường đầu tư, nâng cao chất lượng thể chế và hiệu quả quản lý Nhà nước.

Từ góc nhìn của cơ quan xúc tiến, bà Cao Thị Phi Vân cho biết, nhiều nhà đầu tư hạ tầng và doanh nghiệp sản xuất vẫn gặp khó khăn khi tiếp cận quỹ đất; thực hiện thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư, giải phóng mặt bằng; triển khai mô hình khu công nghiệp xanh, khu công nghiệp đô thị dịch vụ tích hợp; cũng như trong việc áp dụng cơ chế ưu đãi, nhà ở cho công nhân.

Đồng tình với nhận định này, GS. TS Lê Hồng Hạnh, Chủ tịch VIAC nhìn nhận khu công nghiệp và khu chế xuất vẫn luôn là động lực quan trọng đối với sự tăng trưởng của nền kinh tế. Tại TPHCM, việc hợp nhất ba tỉnh thành lớn được đánh giá sẽ giúp Thành phố sở hữu nhiều điều kiện thuận lợi để phát triển, nâng cấp hệ thống khu công nghiệp. Tuy nhiên để khai thác hiệu quả phân khúc bất động sản khu công nghiệp, các cơ quan, tổ chức, nhà đầu tư, doanh nghiệp… cần có sự phối hợp và hỗ trợ nhau chặt chẽ.

Cần đơn giản hóa các thủ tục phát triển hạ tầng xã hội tại các KCN

Ông Jeong Ji Hoon, Phó Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp Hàn Quốc tại Việt Nam (KOCHAM) cho biết, trong bối cảnh lực lượng lao động tăng nhanh và khả năng tiếp cận nhà ở của công nhân còn rất hạn chế, nhu cầu phát triển hạ tầng xã hội tại các khu công nghiệp đang trở nên cấp bách.

Ông Jeong Ji Hoon đánh giá các nhà đầu tư KCN tại Việt Nam có năng lực triển khai hạ tầng tốt, tuy nhiên phân khúc hạ tầng xã hội vẫn còn kém hấp dẫn do lợi nhuận thấp, dòng tiền chậm và thủ tục đầu tư phức tạp.

Hiện cả nước có hơn 430 KCN đang hoạt động với hơn 4,1 triệu lao động, nhưng 70 - 80% công nhân có nhu cầu về nhà ở vẫn phải thuê trọ tự phát do sự thiếu hụt hạ tầng xã hội.

Phó Chủ tịch KOCHAM cho rằng, Việt Nam cần tiếp tục xem xét và hoàn thiện cơ chế pháp lý theo hướng chặt chẽ, cụ thể hơn nhưng vẫn đảm bảo tính khả thi và hợp lý để triển khai, trong đó có bao gồm các vấn đề về ưu đãi tài chính, quỹ đất, quy hoạch. Đồng thời tăng cường áp dụng mô hình PPP, ứng dụng chuyển đổi số trong xét duyệt và quản lý dự án nhằm thúc đẩy việc phát triển hạ tầng xã hội gắn với khu công nghiệp một cách hiệu quả và bền vững.

Đa dạng hình thức đầu tư vào KCN

Chia sẻ về chiến lược phát triển tại các KCN Việt Nam, ông Seck Yee Chung, Phó Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp Singapore tại Việt Nam (SingCham Vietnam) cho biết, hiện doanh nghiệp Singapore tham gia vào lĩnh vực bất động sản công nghiệp linh hoạt theo cả hai hình thức là đầu tư trực tiếp phát triển hạ tầng và thuê lại đất để triển khai dự án. Tuy nhiên, điều này còn phụ thuộc vào chiến lược của doanh nghiệp khi mở rộng hoạt động tại Việt Nam.

Phân tích sâu hơn, ông cho biết hình thức đầu tư trực tiếp mang lại nhiều lợi thế dài hạn nhờ chính sách ưu đãi mạnh mẽ của Chính phủ, trong đó VSIP - một mô hình liên doanh với doanh nghiệp nhà nước thường được nhắc tới như mô hình tiêu biểu và được tạo điều kiện hỗ trợ rõ nét.

Ngoài ra, cơ hội phát triển tích hợp nhiều cấu phần bất động sản khác trong khu công nghiệp, hướng đến phát triển đô thị đa chức năng vốn là thế mạnh của doanh nghiệp Singapore cũng trở nên hấp dẫn hơn trong mắt các nhà đầu tư.

Qua kinh nghiệm làm việc với các nhà đầu tư trong dự án đầu tư hạ tầng khu công nghiệp, LS. Ngô Thị Vân Quỳnh, Luật sư Điều hành Công ty Luật AN Legal cũng chỉ ra một số vấn đề mà DN cần đặc biệt lưu ý trước khi quyết định đầu tư.

Bà cho biết, đối tượng thuê lại đất trong KCN, ngoài các nhà đầu tư thực hiện dự án sản xuất, còn có các nhà đầu tư bất động sản (xây dựng nhà xưởng cho thuê, dịch vụ kho bãi, lưu giữ hàng hóa).

Do đó, việc thuê lại đất trong KCN có thể vướng vào các rủi ro liên quan đến vấn đề thống nhất thông tin trong hồ sơ đất KCN. Từ đây dẫn đến trường hợp nhà đầu tư bị từ chối thủ tục dù đã được chủ đầu tư hạ tầng chấp thuận về nguyên tắc.

Luật sư Ngô Thị Vân Quỳnh, khuyến nghị nhà đầu tư cần rà soát kỹ lưỡng các thông tin về đồng bộ quy hoạch - môi trường - tiến độ dự án ngay từ đầu. Đồng thời làm việc chặt chẽ với chủ đầu tư hạ tầng và cơ quan quản lý để hạn chế rủi ro pháp lý trong suốt vòng đời dự án.

Lê Anh