Khánh thành Bia tưởng niệm Nhà đèn Chợ Quán

Nhà đèn Chợ Quán, còn gọi là Nhà máy điện Chợ Quán, khi xưa nằm trên bến Hàm Tử bên bờ sông Bến Nghé.

Được xây dựng vào những năm đầu tiên của thế kỷ XX, Nhà đèn Chợ Quán là nhà máy điện quan trọng nhất của Sài Gòn – Chợ Lớn, cung cấp năng lượng điện cho khu vực trung tâm thành phố và một số vùng phụ cận.

Cùng với sự phát triển của Nhà máy, đội ngũ công nhân điện Sài Gòn - Chợ Lớn ra đời. Từ phong trào Công hội Đỏ cùng với các tổ chức cộng sản ở xưởng đóng tàu Ba Son, hãng FACI, nhà ga xe lửa Sài Gòn, hãng rượu Bình Tây, hãng dầu Nhà Bè, thương cảng Sài Gòn, Chi bộ Đảng ở Nhà đèn Chợ Quán được thành lập vào tháng 3/1930.

Chính từ nơi đây, những cuộc đấu tranh của công nhân đứng lên chống lại sự bóc lột của thực dân Pháp bùng nổ. Đặc biệt, nơi đây từng chứng kiến cuộc chiến đấu hào hùng của Tiểu đoàn Quân giải phóng 269 trong cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Xuân  Mậu Thân 1968.

Đến đầu những năm 2000, Nhà đèn Chợ Quán ngừng phát điện do chủ trương di chuyển các cơ sở công nghiệp trong nội thành ra ngoại thành. Đến năm 2012, Nhà máy hoàn toàn chấm dứt hoạt động.

Phát biểu tại buổi  lễ, Phó Bí thư Thường trực Quận ủy Quận 5 Huỳnh Ngọc Nữ Phương Hồng cho biết nhằm bảo tồn, phát huy các giá trị lịch sử cuộc đấu tranh của nhân dân TPHCM cũng như là nơi để các thế hệ mai sau noi gương, tiếp nối truyền thống anh hùng, Thường trực UBND TPHCM đã có chủ trương giao UBND Quận 5 lập Bia Tưởng niệm tại khu đất số 628 - 630 Võ Văn Kiệt, Phường 1, Quận 5.

Sau 2 năm triển khai thực hiện, đến nay công trình đã hoàn thành.

Bia tưởng niệm Nhà đèn Chợ Quán được thiết kế với ý tưởng "Dòng thời gian", sử dụng những chi tiết cơ bản của Nhà đèn như: Turbine và ống khói. Thiết kế Bia tưởng niệm gồm các phần chính: Hình ảnh lá cờ cách điệu tung bay trong gió, giữa lá cờ ghi nội dung văn bia; 2 cột ống khói làm cán lá cờ; hình ảnh turbine được thiết kế cách điệu làm thành lư hương.

Việc xây dựng Bia tưởng niệm Nhà đèn Chợ Quán để ghi nhớ những sự kiện và ý nghĩa lịch sử gắn liền với Nhà đèn Chợ Quán. Từ đây, Quận 5 có thêm địa chỉ đỏ làm nơi giáo dục truyền thống yêu nước cho thế hệ trẻ.

Nơi đây sẽ là địa điểm tổ chức các hoạt động giao lưu, tìm hiểu lịch sử hình thành Nhà đèn Chợ Quán; tổ chức các hoạt động kết nạp đảng viên, đoàn viên, hội viên, đội viên… qua đó, góp phần giáo dục truyền thống cách mạng đến các thế hệ trẻ, các em học sinh, sinh viên trên địa bàn Quận 5.

Vũ Thanh