Khoa học công nghệ và chuyển đổi số là động lực then chốt để ngành điện phát triển bền vững

Theo EVN cho biết, thế giới đang bước vào giai đoạn chuyển dịch năng lượng mạnh mẽ, tập trung vào năng lượng tái tạo và năng lượng mới, giảm nguyên liệu hóa thạch gắn với phát triển lưới điện thông minh. Năng lượng phải đi trước một bước để đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội và đời sống của người dân. Để đạt các mục tiêu này thì khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là động lực then chốt.

Một trong những mục tiêu của ngành điện Việt Nam là huy động mọi nguồn lực trong nước và quốc tế cho phát triển điện lực để đảm bảo cung cấp đủ điện, ổn định, chất lượng ngày càng cao với giá điện hợp lý, đa dạng hoá các loại hình nguồn điện, nâng cao tỉ lệ nguồn năng lượng tái tạo đến năm 2030 là từ 28-36% và khoảng 75% vào năm 2050.

Ông Mai Quốc Hội, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hội Điện lực Việt Nam (VEEA) cho biết, những năm qua, ngành điện đã tích cực triển khai nhiều giải pháp khoa học, công nghệ và chuyển đổi số trong quản lý, vận hành hệ thống điện. Từ đó, giúp tối ưu hóa sản xuất, truyền tải, phân phối điện, giảm lãng phí, nâng cao hiệu quả bảo đảm cung ứng điện và góp phần quan trọng vào mục tiêu phát triển bền vững ngành năng lượng, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội và nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân.

Hội nghị nhận được gần 170 bài viết và tham luận từ các đơn vị thành viên EVN, các viện nghiên cứu, trường đại học và đối tác quốc tế về các chủ đề chuyên sâu như nguồn điện, truyền tải điện, phân phối và dịch vụ khách hàng, điều độ và vận hành hệ thống và chuyển đổi số, ứng dụng AI…

Tại đây, các nhà khoa học, chuyên gia và các doanh nghiệp hàng đầu trong lĩnh vực điện lực đã tập trung trao đổi những chủ đề cấp thiết của ngành điện như quy hoạch hệ thống điện, tích hợp năng lượng tái tạo, ứng dụng AI, vận hành lưới điện trong bối cảnh thâm nhập cao năng lượng tái tạo, tự động hóa nhà máy điện, nền tảng số cho trạm biến áp và điều độ hệ thống...

EVN xác định đơn vị là trụ cột đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia, lãnh đạo EVN cho biết, định hướng đến năm 2030, EVN sẽ trở thành Tập đoàn Điện lực quốc gia hiện đại, thông minh, bền vững; là doanh nghiệp số toàn diện, dẫn đầu về khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số.

Để thực hiện mục tiêu trên, EVN đề ra các giải pháp then chốt trong việc đột phá về khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số như làm chủ công nghệ lõi, công nghệ truyền tải siêu cao áp, lưu trữ năng lượng, điều khiển tự động, ứng dụng AI; hoàn thiện cơ chế chính sách; phát triển nhân lực khoa học công nghệ chất lượng cao thông qua cơ chế thu hút, trọng dụng, giữ chân nhân tài, đào tạo tài năng kỹ thuật, công nghệ; bảo đảm môi trường số an toàn...

Tiến sĩ Nguyễn Mạnh Cường, Phó Trưởng phòng phụ trách Phòng Phát triển Hệ thống điện, Viện Năng lượng, Bộ Công Thương cho biết, trong quy hoạch điện 8 được Chính phủ phê duyệt năm 2025, ước tính Việt Nam cần nguồn vốn kế hoạch và định hướng lên đến hơn 266 tỷ USD để phát triển nguồn điện và lưới điện truyền tải trong 10 năm tới. Trong đó, khoảng 136 tỷ USD cho giai đoạn 2026 - 2030 và 130 tỷ USD cho giai đoạn 2031 - 2035, theo quy hoạch điện 8 điều chỉnh.

Nguồn vốn dự tính này nhằm đáp ứng mục tiêu công suất điện của quy hoạch điện 8 điều chỉnh, cung cấp đủ nhu cầu điện trong nước, đáp ứng mục tiêu tăng trưởng GDP bình quân khoảng 10%/năm trong giai đoạn 2026 - 2030, khoảng 7,5%/năm trong giai đoạn 2031 - 2050.

Để đáp ứng yêu cầu phát triển mới, nhất là yêu cầu tăng trưởng kinh tế ở hai con số, cần có sự chuẩn bị mọi mặt, đặc biệt là hạ tầng năng lượng, điện lực.

Theo Tiến sĩ Nguyễn Mạnh Cường, quy hoạch điện 8 điều chỉnh đã có một số cách tiếp cận mới như: Phát triển nguồn điện ngoài đáp ứng nhu cầu trong nước, đồng thời xét đến nhu cầu xuất khẩu điện và sản xuất năng lượng mới; Phát triển hợp lý các nguồn nhiệt điện, đưa điện hạt nhân có công nghệ tiên tiến, đảm bảo an toàn cao trở thành nguồn điện nền quan trọng, góp phần đạt mục tiêu Net - zero vào năm 2050; Phát triển tối đa nguồn năng lượng tái tạo theo tiềm năng, thế mạnh từng vùng; Kết hợp với đầu tư lưới điện thông minh để đảm bảo độ tin cậy và chất lượng dịch vụ cung cấp điện…

Tiến sĩ Nguyễn Mạnh Cường cũng kiến nghị cần xây dựng, hoàn thiện chính sách pháp luật về giá điện như: giá điện 2 thành phần đối với cả các hộ tiêu thụ điện và các nguồn điện; giá dịch vụ phụ trợ; khung giá các loại nguồn điện. Đồng thời, cần ban hành cơ chế khuyến khích phát triển nguồn điện mặt trời và điện gió, đặc biệt là tại Miền Bắc, có xét đến yếu tố gần trung tâm phụ tải, giảm chi phí truyền tải, đảm bảo hài hòa về hiệu quả kinh tế, tài chính cho nhà đầu tư, nhà nước và người sử dụng điện, rà soát tháo gỡ các vướng mắc về thủ tục hành chính trong đầu tư, phát triển các dự án điện lực nhằm đảm bảo tiến độ, chất lượng khi thực hiện dự án...

Phát biểu bế mạc hội nghị, ông Đặng Hoàng An, Chủ tịch Hội đồng Thành viên EVN khẳng định các tham luận đều bám sát định hướng lớn, góp phần thúc đẩy mạnh mẽ quá trình ứng dụng công nghệ mới, đặc biệt là công nghệ số vào thực tiễn hoạt động của ngành điện lực trong thời gian tới. Việc tổ chức hội nghị một lần nữa khẳng định khoa học - công nghệ và chuyển đổi số là đột phá chiến lược để thực hiện mục tiêu bảo đảm an ninh năng lượng, chuyển dịch năng lượng bền vững và phát triển lưới điện thông minh, phù hợp Nghị quyết 57-NQ/TW và 70-NQ/TW của Bộ Chính trị.

Minh Thi