Mở ra cánh cửa thể chế mới đưa TPHCM tiến vào kỷ nguyên tài chính số

"Nền móng thể chế" cho phát triển Trung tâm tài chính

Ông Anirban Roy, đối tác cao cấp của InnoLab Asia , khẳng định Trung tâm tài chính quốc tế (IFC) là cấu phần tất yếu của một nền kinh tế hội nhập, nơi công nghệ, tài chính và quản trị kết nối để tạo ra giá trị mới. Ông nhấn mạnh vai trò tiên phong của Việt Nam trong khu vực Đông Nam Á với định hướng phát triển hai trung tâm tài chính quốc tế tại TPHCM và Đà Nẵng, phù hợp chiến lược quốc gia về công nghiệp công nghệ số và tài chính số bền vững.

Ông Trần Huyền Dinh, Chủ nhiệm Ủy ban Ứng dụng Fintech Hiệp hội Blockchain và Tài sản số Việt Nam (VBA), cho rằng Việt Nam đang bước vào giai đoạn quan trọng để phát triển IFC theo hướng số hóa toàn diện. Kinh nghiệm từ các mô hình quốc tế như Hồng Kông, Singapore và Dubai cho thấy yếu tố quyết định thành công không chỉ nằm ở ưu đãi thuế hay vị trí địa lý, mà còn ở năng lực thể chế, khung pháp lý linh hoạt và hệ thống công nghệ tuân thủ (regtech) được triển khai thống nhất.

Theo Chỉ số Trung tâm tài chính toàn cầu lần thứ 38 (GFCI 38) công bố vào tháng 9/2025, so với các trung tâm hàng đầu khu vực, TPHCM hiện đạt 664 điểm, xếp thứ 95/120 trung tâm tài chính toàn cầu, vượt Bangkok (657 điểm), đây là mức cao nhất kể từ khi TPHCM bắt đầu được vào danh sách xếp hạng. Điều này thể hiện một nổ lực đáng ghi nhận, cũng như thể hiện sự kỳ vọng của các nhà đầu tư quốc tế vào IFC TPHCM trong thời gian tới. Tuy vậy, hiện nay IFC TPHCM vẫn còn khoảng cách lớn với Hồng Kông (764 điểm) và Singapore (762 điểm).

Theo ông Dinh, Việt Nam cần kết hợp linh hoạt giữa chính sách, công nghệ và thị trường để hình thành hệ sinh thái tài chính số đồng bộ. Trong đó, TPHCM có thể kế thừa kinh nghiệm quốc tế để xây dựng cơ chế thử nghiệm linh hoạt, giúp doanh nghiệp đổi mới nhưng vẫn bảo đảm quản lý an toàn.

Đại diện Hiệp hội Blockchain và Tài sản số Việt Nam cho rằng, Nghị quyết số 222/2025/QH15 của Quốc hội về xây dựng Trung tâm tài chính quốc tế tại TPHCM và Đà Nẵng, cùng Nghị quyết số 05/2025/NQ-CP của Chính phủ về triển khai thí điểm thị trường tài sản mã hóa, đang đặt nền móng thể chế cho giai đoạn phát triển mới của tài chính số Việt Nam. Trên cơ sở đó, việc chuẩn hóa tiêu chuẩn kỹ thuật cho tài sản số, ứng dụng công nghệ giám sát theo thời gian thực, tăng cường minh bạch dữ liệu sẽ là điều kiện để hình thành một trung tâm tài chính quốc tế bền vững.

Việt Nam đang ở thời điểm thuận lợi để phát triển IFC

Đánh giá về cơ hội và thách thức cho doanh nghiệp tại IFC TPHCM, ông Will Ross, Giám đốc Marketing & Phân phối Dragon Capital, nhận định Việt Nam đang ở thời điểm thuận lợi để phát triển IFC, khi nền kinh tế duy trì tăng trưởng ổn định và thị trường vốn ngày càng hoàn thiện. Dưới góc nhìn của một định chế quản lý quỹ có hơn 30 năm hoạt động tại Việt Nam với quy mô tài sản quản lý khoảng 6 tỷ USD, ông nhận định yếu tố quyết định đối với dòng vốn toàn cầu không chỉ là lợi nhuận, mà là độ tin cậy của thị trường.

Ông Will Ross dẫn chứng từ chính kinh nghiệm của Dragon Capital trong việc đề xuất xây dựng Quỹ ETF tài sản số đầu tiên tại Việt Nam với sự cố vấn chuyên môn từ VBA, dựa trên các tài sản truyền thống được mã hóa như cổ phiếu và trái phiếu, là minh chứng cho tiềm năng phát triển thị trường vốn minh bạch và số hóa tại Việt Nam. Theo ông Will Ross, những sáng kiến như vậy nếu được triển khai trong khuôn khổ pháp lý ổn định sẽ giúp TPHCM hình thành trung tâm tài chính quốc tế hiện đại, kết nối hiệu quả giữa tài chính truyền thống và kinh tế số.

Ở góc nhìn doanh nghiệp công nghệ, ông Trần Huy Vũ, Đồng sáng lập Kyber Network, cho rằng sự thành công của IFC sẽ phụ thuộc vào khả năng phối hợp giữa chính sách, công nghệ và doanh nghiệp trong việc hình thành hệ sinh thái dịch vụ đồng bộ, minh bạch và hiệu quả. Ông nhấn mạnh Kyber Network, cùng các doanh nghiệp công nghệ Việt Nam, sẵn sàng đồng hành với cơ quan quản lý và tổ chức tài chính trong việc xây dựng hạ tầng giao dịch an toàn, hiện đại và có khả năng mở rộng, góp phần thúc đẩy phát triển thị trường tài chính số quốc gia.

Đồng quan điểm trên, ông Lê Anh Quốc, Giám đốc Vận hành AlphaTrue Solutions, chia sẻ: Bài học quan trọng nhất là việc thiết kế khung thử nghiệm chặt chẽ, có sự phối hợp giữa cơ quan quản lý và doanh nghiệp. "Sandbox không chỉ là nơi thử nghiệm công nghệ, mà còn là môi trường kiểm định năng lực tuân thủ. Chúng tôi mong rằng TPHCM sẽ xây dựng một khuôn khổ tương tự, cho phép doanh nghiệp Việt tham gia vào chuỗi giá trị của trung tâm tài chính quốc tế ngay từ giai đoạn đầu."

Theo các chuyên gia, Việt Nam đang đứng trước cơ hội định hình IFC TPHCM như hạt nhân của nền kinh tế số. Mô hình phát triển cần đặt trọng tâm vào minh bạch, công nghệ và khung pháp lý chuẩn quốc tế, hướng đến một hệ sinh thái tài chính hiện đại, an toàn và bền vững. Khi chính sách, doanh nghiệp và công nghệ cùng vận hành thống nhất, TPHCM có thể trở thành điểm kết nối vốn khu vực, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia và khẳng định vị thế của Việt Nam trong mạng lưới tài chính toàn cầu.

Ông Denzel Eades, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp Anh Quốc tại Việt Nam cho biết: Việc Việt Nam thúc đẩy xây dựng Trung tâm Tài chính quốc tế tại TPHCM và Đà Nẵng, xem đây là một trong những trụ cột tăng trưởng mới đã thu hút sự quan tâm lớn từ các doanh nghiệp Anh Quốc. Điều này được kỳ vọng sẽ làm sâu sắc hơn mối quan hệ song phương, cũng như phát huy các thế mạnh then chốt của mối quan hệ Vương quốc Anh - Việt Nam.

Nhiều cơ chế vượt trội, hấp dẫn 

Hiện tại, TPHCM và thành phố Đà Nẵng đang khẩn trương phối hợp bộ ngành hoàn chỉnh các dự thảo Nghị định hướng dẫn, thành lập Trung tâm tài chính quốc tế trong các lĩnh vực, giúp hoàn thiện hành lang pháp lý để xây dựng và phát triển Trung tâm tài chính quốc tế, trình Chính phủ ban hành.

Trong đó, dự kiến có một số chính sách thu hút nhà đầu tư chiến lược, các định chế tài chính, nổi trội như: Các thành viên được phép áp dụng chuẩn mực kế toán quốc tế hoặc chuẩn mực kế toán của một số quốc gia khác, đồng thời giao dịch giữa các thành viên với nhau và giữa thành viên với các tổ chức, cá nhân ở nước ngoài được sử dụng ngoại tệ. Chính sách thuế cũng đặc biệt ưu đãi, với mức thuế suất thu nhập doanh nghiệp chỉ 10% trong 30 năm, miễn thuế tối đa không quá bốn năm và giảm 50% số thuế phải nộp tối đa không quá chín năm tiếp theo cho các ngành nghề ưu tiên. Với các lĩnh vực khác, mức thuế suất áp dụng là 15% trong 15 năm, kèm miễn thuế tối đa hai năm và giảm 50% số thuế phải nộp tối đa bốn năm tiếp theo.

Trong khi đó, các chuyên gia, nhà khoa học và nhà quản lý làm việc tại Trung tâm tài chính quốc tế được miễn thuế thu nhập cá nhân đến hết năm 2030, các hoạt động xuất nhập cảnh và xuất nhập khẩu ra vào IFC cũng được áp dụng chính sách ưu tiên. Nhà nước sẽ bố trí quỹ đất sạch để giao hoặc cho thuê tối đa 70 năm nhằm phục vụ các dự án thuộc ngành, nghề ưu tiên phát triển.

Bên cạnh đó, Trung tâm tài chính quốc tế dự kiến được phép triển khai thử nghiệm các sản phẩm tài chính mới và phát triển thử nghiệm mô hình kinh doanh mà pháp luật chưa có quy định. Đây được đánh giá là gói cơ chế ưu đãi thông thoáng nhất từ trước đến nay, được xây dựng trên cơ sở tham khảo kinh nghiệm quốc tế, với mục tiêu đưa Việt Nam nhanh chóng tiệm cận chuẩn mực của các trung tâm tài chính hàng đầu thế giới.

Theo đó, tại TPHCM, trung tâm tài chính được định hướng phát triển sản phẩm, dịch vụ toàn diện như thị trường ngân hàng, vốn gắn với dịch vụ quản lý tài sản, quản lý quỹ... Các cơ chế thử nghiệm (sandbox) về fintech, đổi mới sáng tạo, sàn giao dịch chuyên biệt, hàng hóa phái sinh. Còn Đà Nẵng phát triển tài chính xanh, công nghệ tài chính, dịch vụ số và thử nghiệm có kiểm soát tài sản, tiền số, thu hút các quỹ đầu tư.

Lê Anh