Nhớ thủ lãnh Mã Văn Thái trong cách mạng mùa Thu

Đại tá Nguyễn Văn Tàu và ông Mã Văn Thái chụp lưu niệm vào năm 2000. (Ảnh do nhân vật cung cấp).

Đại tá Nguyễn Văn Tàu tham gia cách mạng từ năm 17 tuổi khi còn đang học ở trường Petrus Ký (nay là trường THPT chuyên Lê Hồng Phong, Q.5, TPHCM). Năm 1944 khi quân đội Nhật và quân Đồng Minh đánh nhau ác liệt, các trường học lần lượt bị quân đội Nhật lấy làm cơ sở đóng quân. Trường Petrus Ký phải di chuyển liên tục khiến việc học của ông phải bỏ dở giữa chừng.

Về quê đúng vào lúc nổ ra cách mạng tháng Tám, ông Tàu xung phong gia nhập đội TNTP tại làng Long Phước (Bà rịa – Vũng Tàu). Thủ lãnh của phong trào là thầy giáo Mã Văn Thái.

Nhà cựu tình báo Tư Cang kể lại: Thầy giáo Mã Văn Thái là người học rộng, tài cao. Ông có bằng Thành Chung (bằng Dip-lô-me) của Pháp, giỏi võ nghệ, lại có tài diễn thuyết trước đám đông. Cách mạng đã rất sắc sảo khi phát hiện và chọn thầy Thái vào vai trò thủ lãnh của lực lượng TNTP tại Long Phước trong một giai đoạn quan trọng.

Thời bấy giờ, mỗi lần cần tập hợp dân chúng để nghe thủ lãnh Mã Văn Thái diễn thuyết thì các cán bộ TNTP chỉ cần đánh 3 hồi trống vang dội. “Trống đình làng tôi to lắm, gióng trống lên thì cả 4 xóm đông tây nam bắc cho đến ấp Phước Hữu cũng đều nghe thấy”, nhà cựu tình báo nhớ lại.

Dân làng Long Phước rất nhiệt tình với phong trào TNTP. Chỉ cần nghe tiếng trống thì chỉ trừ người già, đàn bà và trẻ con ở nhà, còn thì tất cả trai tráng đều cầm vũ khí tự tạo chạy đến tập hợp ở sân hội.

Trong điều kiện không có loa phóng thanh như bây giờ, đòi hỏi giọng nói của người diễn thuyết phải to, khỏe – Thủ lãnh Mã Văn Thái đáp ứng được tiêu chí này.

“Tôi được vinh dự cầm cây súng đứng một bên bảo vệ thủ lĩnh. Đó là cây súng duy nhất trong làng, cây súng một nòng do TNTP tước của tên hương quản lúc Nhật đảo chánh Pháp vào ngày 9/3/1945”, ông Tư Cang nhớ lại.

Ngày 25/8/1945, khi trời chưa sáng rõ, dân làng đã nghe những hồi trống dồn dập. Tất cả đều đoán sắp có chuyện lớn xảy ra, dù không biết là chuyện gì.

Khi tất cả tráng đinh trong làng tụ tập đầy đủ ở sân nhà hội, thủ lĩnh Mã Văn Thái tuyên bố dõng dạc: “Tất cả theo tôi ra thị xã giành chánh quyền”. Nói xong, thầy Thái lên lưng ngựa phóng đi, không cần yên, chỉ có tấm bao bố lót lưng.

Cứ thế, con ngựa đi nước kiệu, dân làng rùng rục chạy theo. Tôi và hai người nữa chạy kèm theo bên thủ lĩnh Mã Văn Thái.

Từ làng Long Phước ra thị xã Bà Rịa chừng 7 cây số. Dù mọi người phải đi bộ một chặng đường dài nhưng đều hăng hái không thấy mệt mỏi. “Có lẽ trong đời, bây giờ dân làng Long Phước mới nghe một chuyện đặc biệt là đi giành chánh quyền. Chánh quyền là cái gì, chưa ai biết, nhưng tất cả đều hình dung đến ngày tự do, thái bình sắp đến”, ông Tư Cang xúc động nói.

Khi dân làng Long Phước tiến đến Lầu Nước trung tâm tại thị xã Bà Rịa thì đã thấy dân các làng Long Hương, Phước Lễ, Long Điền, Long Kiên, Long Xuyên tụ tập đông đủ, có đến cả chục ngàn người theo sự điều khiển của TNXP.

Lúc này, thủ lĩnh Mã Văn Thái cùng các thủ lĩnh của lực lượng TNTP khác bắt đầu tập hợp, xếp hình đội ngũ để chuẩn bị chào cờ. Ông bắt nhịp từ trên ban công để mọi người hát “Tiến quân ca”.

Ông Tàu nhớ lại: Đó là lúc mà cảm xúc rất khó tả, cũng như bao người khác thì đây là lần đầu tiên trong đời ông được nghe bài hát hùng tráng ấy. “Tiến mau ra sa trường. Tiến lên! Cùng tiến lên! Chí trai là đây nơi ước nguyền”.

Bài quốc ca vừa dứt, tổ công tác đặc biệt của TNTP sau khi làm việc với viên chánh chủ tỉnh đại diện chánh quyền thân Nhật, vừa bước ra từ Lầu Nước hô vang: “Chánh chủ tỉnh đã bàn giao chánh quyền cho TNTP. Từ giờ này, chánh quyền trong tỉnh đã về tay nhân dân”.

Lúc này, tiếng reo hò vang dậy, vui mừng không tả xiết.

“Vậy là một cuộc cách mạng không tiếng súng, thay vào đó là sự đoàn kết, đồng lòng đi theo cách mạng, mà đứng đầu là người thủ lĩnh tài ba Mã Văn Thái, người dân Long Phước đã giành chính quyền về tay mình. Bắt đầu từ đây là một giai đoạn lịch sử mới, xóa bỏ xiềng xích thực dân…”, ông Tàu khẳng định.

Mấy mươi năm đã trôi qua, nhớ lại những ngày cách mạng mùa Thu năm ấy, người cựu tình báo tâm sự: “Không có sự giúp đỡ của nhân dân thì những người như tôi không làm nên trò trống gì, thậm chí không thể tồn tại. Cuộc cách mạng tháng Tám đã chính thức khởi đầu cho sự nghiệp cách mạng của tôi, đấu tranh cho chính nghĩa, độc lập và tự do cho dân tộc”.

Phương Dy