Tái định vị không gian công cộng tại TPHCM như một tài sản chiến lược, tạo động lực tăng trưởng mới

Xuất phát từ yêu cầu thực tiễn đó, ngày 23/12, Trung tâm Truyền hình Việt Nam tại TPHCM (VTV9) đã tổ chức tọa đàm chuyên sâu với chủ đề "Không gian công cộng - Từ biểu tượng đô thị đến động lực tăng trưởng kinh tế", quy tụ các chuyên gia hàng đầu trong lĩnh vực quy hoạch đô thị nhằm thảo luận các giải pháp chuyển hóa những "khoảng trống" đô thị thành nguồn lực tăng trưởng mới cho TPHCM.

Thực tiễn từ các siêu đô thị như New York, London, Singapore cho thấy: Không gian công cộng không còn là chi phí ngân sách đơn thuần, mà đã trở thành khoản đầu tư sinh lợi, đóng vai trò "mỏ neo" thu hút dòng vốn đầu tư mới trị giá hàng tỷ USD, kích hoạt kinh tế dịch vụ, gia tăng giá trị bất động sản và nâng cao năng suất đô thị.

Tại New York, các dự án tái thiết không gian công cộng như High Line hay Hudson Yards đã góp phần làm thay đổi diện mạo đô thị và kéo theo làn sóng đầu tư tư nhân quy mô lớn. Trong khi đó, Singapore với mô hình "City in a Garden" đã biến không gian công cộng thành hình ảnh nhận diện quốc gia, tạo nền tảng cho tăng trưởng du lịch, dịch vụ và thu hút dòng vốn dài hạn.

TPHCM cần làm gì để tăng sức hấp dẫn trong mắt các nhà đầu tư

Theo các chuyên gia, trong cuộc cạnh tranh toàn cầu để giữ chân nhân lực chất lượng cao, không gian công cộng chất lượng cao chính là một trong những thước đo quan trọng của sức hấp dẫn đô thị và năng lực cạnh tranh kinh tế.

Kiến trúc sư Steven Townsend, Giám đốc điều hành Studio Urban Design (SUDV), với hơn 30 năm kinh nghiệm quốc tế, từng chủ trì gần 100 dự án quy hoạch và thiết kế đô thị tại châu Á, chia sẻ: Không gian công cộng bền vững là phải tự duy trì được, tự "sống" được. Các công trình công cộng không chỉ có chi phí đầu tư ban đầu mà còn đòi hỏi chi phí duy tu, bảo trì đáng kể. Chúng ta cần nguồn lực tài chính để vận hành việc này.

Với siêu đô thị như TPHCM muốn phát triển các không gian công cộng đẳng cấp, tiêu chuẩn cao thì không thể dựa hoàn toàn vào ngân sách.Vậy giải pháp là gì? Đó là tích hợp đa chức năng, vận dụng tất cả các bên có chung lợi ích cùng phát triển không gian công cộng.

"TPHCM nên kết nối các đơn vị quy hoạch, nhà đầu tư ngồi lại với nhau xây dựng một cơ chế hợp tác liên ngành, mang tính cộng tác cao, để tất cả các bên cùng có lợi.Việt Nam nói chung và TPHCM nói riêng đang và sẽ thu hút lượng vốn đầu tư rất lớn. Chính quyền Thành phố cần sớm triển khai những cơ chế này để "nắn"nguồn lực đầu tư đi đúng hướng, để mọi người đều được hưởng lợi", ông Steven Townsend nhấn mạnh.

Không gian đô thị cần được thiết kế đa chức năng để phục vụ người dân

Kiến trúc sư David Ching, Chuyên gia quy hoạch, người từng giữ chức Giám đốc Quy hoạch và Phát triển tại Vườn chim Jurong (Singapore) cho rằng, TPHCM cần tạo ra nhiều không gian kinh doanh thương mại, dịch vụ hơn nữa. Chẳng hạn dọc sông Sài Gòn hiện nay có rất nhiều cửa hàng, chuỗi tiệm cà phê, nhưng theo tôi chúng cần được quy hoạch, sắp xếp lại để tránh che chắn tầm nhìn ra sông.

Bên cạnh đó, nếu như mặt đất đã dày đặc rồi, đã đến lúc TPHCM nghĩ đến không gian công cộng trên cao như các dịch vụ, hoạt động văn hoá giải trí trên các toà nhà cao tầng, hệ thống giao thông trên cao.

TS. Nguyễn Bá Hùng, chuyên gia Kinh tế trưởng tại Văn phòng ADB Việt Nam chia sẻ: TPHCM đã đặt mục tiêu lọt vào Top 100 thành phố đáng sống nhất thế giới vào năm 2030. ADB rất ủng hộ mục tiêu đó và hiện chúng tôi hỗ trợ các nước thành viên phát triển các đô thị đáng sống, với nguồn tài trợ khoảng 40,8 tỷ USD để phát triển một "đô thị đáng sống".

Theo TS. Nguyễn Bá Hùng, với quy mô lớn, nguồn lực đa dạng và nhiều sáng kiến mới, TPHCM có đủ điều kiện để hiện thực hóa mục tiêu này. Tuy nhiên, thách thức đặt ra cho Thành phố là: Để phát triển không gian công cộng, xây dựng chỉ là bước đầu, vận hành và khai thác hiệu quả mới quyết định giá trị lâu dài của không gian công cộng. Nếu thiếu mô hình quản lý, vận hành phù hợp, không gian công cộng rất dễ xuống cấp và mất đi sức sống.

Bên cạnh đó, khả năng tiếp cận cũng đóng vai trò then chốt. Không gian công cộng cần được kết nối thuận tiện với giao thông công cộng để mọi tầng lớp người dân đều có thể sử dụng. Đồng thời, các không gian này cần được thiết kế đa chức năng, vừa phục vụ sinh hoạt cộng đồng, vừa hỗ trợ điều hòa khí hậu, trữ nước, chống ngập và tăng khả năng chống chịu cho đô thị.

Lê Anh