Tỉ lệ đầu tư cho nhu cầu văn hóa còn "quá khiêm tốn"

Theo báo cáo của Sở Văn hóa-Thể thao TPHCM, hệ thống thiết chế văn hóa cơ sở phục vụ cộng đồng thuộc ngành văn hoá và thể thao quản lý gồm: 7 đơn vị nghệ thuật công lập và 1 trung tâm tổ chức biểu diễn và điện ảnh (cấp thành phố), 1 trung tâm Vvăn hóa và 1 trung tâm thông tin triển lãm (cấp thành phố); 18 trung tâm văn hóa – thể thao cấp huyện, 4 trung tâm văn hóa và 4 trung tâm thể thao (Quận 1, Quận 5, Quận 10, Thành phố Thủ Đức).

Ngoài ra là hệ thống thiết chế văn hóa do hội, đoàn cấp thành phố; ngành công an; quân đội quản lý.

Bên cạnh đó, trên địa bàn Thành phố có 9/17 khu chế xuất, khu công nghiệp, khu công nghệ cao có xây dựng trung tâm sinh hoạt công nhân, công trình thể dục thể thao gồm: Khu chế xuất Tân Thuận, Khu chế xuất Linh Trung, Khu chế xuất Linh Trung 2, Khu công nghiệp Tân Bình, Khu công nghiệp Lê Minh Xuân, Khu công nghiệp Hiệp Phước, Khu công nghiệp Tân Tạo, Khu công nghiệp Tây Bắc Củ Chi, Khu công nghiệp Vĩnh Lộc, đạt tỷ lệ 58,82%.

Thành phố đã có nhiều cố gắng trong việc quan tâm đầu tư cho hệ thống thiết chế văn hóa để đáp ứng yêu cầu xã hội phát triển và phục vụ phúc lợi văn hóa cho nhân dân. Tuy nhiên, một số thiết chế văn hóa, thể thao cơ sở công lập đã xây dựng từ trước năm 2000 nên đã lạc hậu, xuống cấp, hư hỏng và chưa đáp ứng được các tiêu chí, điều kiện theo quy định. 

Việc quy hoạch, đầu tư, nâng cấp, sửa chữa các công trình này còn gặp nhiều khó khăn, hạn chế do nhiều dự án quy hoạch phải ưu tiên xây dựng để đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế, giao thông và áp lực dân số Thành phố ngày càng tăng nhanh. 

Quỹ đất công quy hoạch dành cho ngành văn hóa, thể thao rất khan hiếm và ngày càng hạn hẹp. Các quy chuẩn và tiêu chí trung tâm văn hóa - thể thao phường, thị trấn theo quy định của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch hiện chưa phù hợp với điều kiện thực tế tại thành phố.

Bên cạnh đó, nhân sự tại các hệ thống thiết chế văn hóa, thể thao trên địa bàn thành phố, đặc biệt là tại các phường, xã, thị trấn chủ yếu là do công chức, viên chức, thành viên các đoàn thể phụ trách, đa số là kiêm nhiệm hoặc hợp đồng, chỉ được đào tạo cơ bản về nghiệp vụ và bồi dưỡng chuyên môn theo hệ thống ngành văn hóa, thể thao, thiếu cán bộ có nghiệp vụ chuyên sâu và kinh nghiệm công tác lâu năm.

Mức chi hỗ trợ và phụ cấp kiêm nhiệm cho cán bộ, nhân viên phụ trách các thiết chế văn hóa, thể thao này chưa có quy định cụ thể, rất khó trong việc thu hút người có trình độ, chuyên môn cao làm việc tại các thiết chế văn hóa.

Kinh phí từ ngân sách cấp cho các hệ thống thiết chế văn hóa chỉ đáp ứng các chi phí và thực hiện các nhiệm vụ, hoạt động cơ bản của đơn vị chưa có định mức cấp ngân sách cố định hàng năm. Do vậy, các đơn vị sự nghiệp gặp khó trong việc khai thác nguồn thu, đảm bảo các đơn vị có thể tự thu, tự chi nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động và tái đầu tư cơ sở vật chất của đơn vị; việc liên doanh, liên kết thực hiện công tác xã hội hóa chưa thực sự hiệu quả; chưa có các quy định cụ thể theo hướng tạo nguồn thu từ các hoạt động dịch vụ văn hóa tại các thiết chế văn hóa các cấp, góp phần thúc đẩy các hoạt động văn hóa văn nghệ, thể dục thể thao.

Tăng tỉ lệ đầu tư cho nhu cầu văn hóa trên địa bàn

Ông Võ Trọng Nam, Phó Giám đốc Sở Văn hóa-Thể thao cho biết thêm, trong các khó khăn thì khó khăn về nhân sự là lớn nhất. Nhân sự tại phường, xã thay đổi liên tục vì chủ yếu kiêm nhiệm, có những lúc không đủ người hoạt động, dẫn tới quá tải. Khi bị quá tải thì họ sẽ xin nghỉ việc hoặc xin điều chuyển. Do thay đổi nhân sự liên tục nên ngành văn hóa Thành phố phải tổ chức các buổi tập huấn thường xuyên để bảo đảm chất lượng nhân sự.

Cũng theo ông Nam, ngân sách không đủ cộng với nhân sự thay đổi dẫn tới ngành văn hóa bị lạc hậu về phương thức, lạc hậu về cơ sở vật chất, do vậy, ông mong HĐND Thành phố cùng chung tay giải quyết khó khăn này.

Ngoài ra, Thành phố đang chờ Quốc hội thông qua nghị quyết thay thế Nghị quyết 54 về chính sách đặc thù phát triển TPHCM. Trong nghị quyết này, có nội dung rất quan trọng đó là cho phép liên doanh, liên kết đầu tư trong lĩnh vực văn hóa-thể thao, từ đó có thể tăng thêm ngân sách đầu tư trong lĩnh vực này.

Kết luận buổi khảo sát, Trưởng Ban Văn hóa-Xã hội Cao Thanh Bình đề nghị Sở Văn hóa-Thể thao tiếp tục tích cực thúc đẩy để làm sao Đề án phát triển tổng thể hệ thống thiết chế văn hóa thể thao cơ sở trên địa bàn đến năm 2035 sớm được ban hành, làm cơ sở pháp lý để Thành phố có thể huy động ngân sách, nhân lực thực hiện.

Ông Bình cũng đặc biệt chú trọng đến việc chỉ có 9/17 khu chế xuất, khu công nghiệp trên địa bàn có xây dựng trung tâm sinh hoạt, thể dục thể thao cho công nhân, tức là chưa đạt 60%. Ông Bình cho rằng đây là điều đáng suy nghĩ. Công nhân là lực lượng lao động trực tiếp tạo ra sản phẩm cho Thành phố, vậy nên cần ưu tiên tạo cho họ những khu vực để giảm bớt căng thẳng, động viên tinh thần để họ phấn đấu làm việc.

Cũng theo ông Cao Thanh Bình, TPHCM là nơi đáng sống, trung tâm văn hóa không chỉ của cả nước mà của khu vực, vậy mà tỉ lệ đầu tư cho nhu cầu văn hóa chỉ chiếm 17% trên tổng số nhu cầu thì quá khiêm tốn, vậy nên đề nghị Sở KH&ĐT nhìn nhận lại và cần tính toán, ưu tiên cho ngành văn hóa nhiều hơn.

Đối với các kiến nghị của Sở Văn hóa-Thể thao liên quan đến bât cập về kinh phí, nhân lực, đoàn công tác sẽ tiếp thu để đưa vào kiến nghị chung với các cơ quan Trung ương và các nội dung mà TPHCM quan tâm thực hiện.

Anh Thơ