Bài 3: Kinh nghiệm phát triển KCN, KCX - Nhìn từ KCX đầu tiên của Việt Nam

Khu chế xuất (KCX) Tân Thuận, TPHCM - mô hình KCX đầu tiên của cả nước - được thành lập ngày 25/11/1991.

Qua 30 năm, mảnh đất 300 ha dọc sông Sài Gòn này đã trở thành một khu sản xuất tập trung của các doanh nghiệp trong và ngoài nước với 236 xí nghiệp của 21 quốc gia đầu tư, diện tích lấp đầy chiếm 94,61%. Tổng vốn đầu tư là 2.080 tỷ USD. Doanh số xuất nhập khẩu hằng năm là 2 tỷ USD; tạo ra công ăn việc làm cho 60.000 lao động.

Theo ông Phan Chánh Dưỡng, nguyên Phó Tổng Giám đốc Công ty TNHH Tân Thuận, chỉ sau 5 năm từ ngày khởi công xây dựng KCX Tân Thuận, một loạt chương trình đầu tư tiếp theo là đại lộ Nguyễn Văn Linh, đề án xây dựng đô thị Nam Sài Gòn (2.600 ha), khu đô thị mới Phú Mỹ Hưng, nhà máy điện Hiệp Phước, Khu công nghiệp - cảng Hiệp Phước lần lượt được triển khai, đã định hình ra ý tưởng phát triển TPHCM tiến về hướng nam ra biển Đông như ngày hôm nay.

Trên cơ sở sự thành công thí điểm của KCX Tân Thuận, lãnh đạo Thành phố và Ban Quản lý các khu chế xuất và công nghiệp Thành phố đã lần lượt tiến hành xây dựng các KCX và KCN trên toàn địa bàn, đưa TPHCM thành mũi nhọn vùng kinh tế trọng điểm của vùng Đông Nam Bộ và vùng đồng bằng sông Cửu Long. Thành quả đó rất có ý nghĩa đối với chiến lược công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước ta ngày hôm nay.

Một trong những yếu tố cơ bản tạo nên sự thành công, phát triển bền vững của KCX Tân Thuận là cơ sở hạ tầng kỹ thuật được quy hoạch theo hướng hiện đại, nhằm xây dựng KCX Tân Thuận trở thành một khu công nghiệp xanh, sạch, đẹp, thân thiện với môi trường và đáp ứng được nhu cầu của các nhà đầu tư đến từ nhiều quốc gia, vùng lãnh thổ khác nhau trên thế giới.

Trong đó, công tác bảo vệ môi trường được đặc biệt chú trọng, tổng số vốn đầu tư cho hệ thống hạ tầng kỹ thuật bảo vệ môi trường chiếm tỉ trọng gần 20% vốn đầu tư cho KCX Tân Thuận với các công trình công nghệ tiên tiến. Trạm xử lý nước thải tập trung có công suất 15.000 m3/ngày với dây chuyền xử lý vi sinh, giảm thiểu sử dụng hóa chất, đạt tiêu chuẩn xả thải quy định. Trạm xử lý nước thải tập trung cũng đã lắp đặt hệ thống quan trắc tự động 4 chỉ tiêu cơ bản theo chỉ đạo của UBND Thành phố, nhằm kiểm soát chặt chẽ chất lượng nước thải trước khi xả ra môi trường. Trong suốt thời gian hoạt động, không có sự cố môi trường nào xảy ra trong KCX Tân Thuận.

Ngoài ra, hạ tầng kỹ thuật tại KCX Tân Thuận được xây dựng phát triển đồng bộ với hệ thống dịch vụ kỹ thuật. Hệ thống hạ tầng dịch vụ kỹ thuật cao cũng ngày càng phát triển với mạng công nghệ thông tin hiện đại, ngân hàng, logistics, nhà hàng câu lạc bộ và gắn liền với hạ tầng xã hội.

KXC Tân Thuân cũng tích cực chuyển đổi mô hình thu hút đầu tư, xây dựng khu công viên-văn phòng công nghiệp (EOP), xây dựng nhà xưởng tiêu chuẩn cao tầng; hướng tới thu hút các nhà đầu tư công nghệ cao, vốn đầu tư và giá trị sản phẩm lớn, công nghiệp sạch, trình độ lao động trí thức cao với việc quy hoạch xây dựng khu công viên-văn phòng công nghiệp (e - office park) là KCN hiện đại với các tiêu chí xây dựng mới thân thiện môi trường, cảnh quan đẹp với nhiều mảng xanh công viên.

Thời gian tới, KCX Tân Thuận định hướng xây dựng phát trở thành khu công nghệ cao, thu hút các ngành dịch vụ giá trị gia tăng cao, trở thành KCN phát triển bền vững.

Anh Thơ