Cơ hội mới từ chương trình OCOP

Thêm thị trường nhờ chương trình OCOP

Sinh ra và lớn lên tại huyện Cần Giờ, dừa nước đã trở thành loại cây gắn liền với đời sống của anh Phan Minh Tiến như bao người dân nơi đây. Thế nhưng, loại thực vật xanh sạch này lại chưa mang lại nguồn thu tốt trong khi diện tích khá lớn khiến ít ai mặn mà gắn bó. Sau khi tốt nghiệp Kỹ sư ngành Công nghệ Hóa, anh Tiến về quê khởi nghiệp, tìm cách nâng cao giá trị của dừa nước. Anh và các cộng sự trong công ty bỏ ra hai năm nghiên cứu kỹ thuật tác động cơ học vào cuống dừa nước để có thể thu hoạch mật.

Khi ý tưởng khai thác mật dừa nước của anh Tiến thành hình, nhiều người trồng dừa vẫn không tin chàng kỹ sư trẻ có thể làm được. Với họ, chuyện một cuống dừa vừa chặt lìa cành đã khô có thể cho ra mật là điều không thực tế. Anh Tiến dành nhiều thời gian tìm tòi, nghiên cứu, thử nghiệm và thuyết phục người dân quê mình. "Khi chăm sóc cuống dừa xong, chúng tôi chặt buồng dừa đi thì cuống dừa có thể tiết ra những giọt mật như ngọc. Một cuống dừa trước đây chết luôn thì bây giờ mỗi ngày có thể tiết ra 1 lít mật và có thể duy trì lâu dài. Cây dừa nước có đặc trưng rất hay là trồng từ cây con, khi lên được vài năm có thể khai thác liên tục mà không phải phá bỏ. Khi khai thác như vậy, giá trị cây dừa nước tăng gấp 100 lần", Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Dừa nước Việt Nam chia sẻ.

Với 1 hecta dừa nước, công ty của anh Tiến có thể khai thác 15 tấn mật/năm. Huyện Cần Giờ hiện có khoảng 900 hecta dừa nước tự nhiên chưa được khai thác. Ở khu vực Nam Bộ, diện tích dừa nước chưa khai thác còn lớn hơn chục lần. Do đó, khả năng phát triển dòng sản phẩm xanh này là rất lớn.

Theo anh Tiến, dù là sản phẩm rất mới nhưng nhờ sự nỗ lực quảng bá, xúc tiến và các chứng nhận đạt được, trong đó có OCOP (công nhận vào năm 2021) đã giúp mật dừa nước của công ty anh thêm nhiều cơ hội tiếp cận người tiêu dùng. Chứng nhận uy tín này giúp sản phẩm được nhiều hệ thống bán lẻ, trong đó có các siêu thị lớn tại TPHCM "chào đón", khách hàng trải nghiệm và đánh giá cao. Đến nay, sản phẩm mật dừa nước của Công ty Cổ phần Dừa nước Việt Nam đã được bày bán tại khoảng 400 điểm trên toàn quốc.

Nhiều điểm mới

Chương trình Mỗi xã một sản phẩm (OCOP) được triển khai đầu tiên tại Nhật Bản từ thập niên 70 của thế kỷ 20. Đến nay có hơn 40 nước học tập và triển khai hiệu quả. Trọng tâm của chương trình OCOP là phát triển sản phẩm nông nghiệp, phi nông nghiệp, dịch vụ có lợi thế ở mỗi địa phương.

Năm 2018, OCOP bắt đầu triển khai tại Việt Nam. Tham gia chương trình từ năm 2019, đến nay, TPHCM đã có 66 sản phẩm được đánh giá, công nhận đạt 3 sao, 4 sao và có một sản phẩm đang đề xuất đánh giá sản phẩm 5 sao.

Ông Ðinh Minh Hiệp, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn TPHCM cho biết, chương trình OCOP giai đoạn 2021-2025 của Thành phố có khá nhiều điểm mới, trong đó nổi bật nhất là mở rộng quy mô và lĩnh vực đánh giá: "Nếu như giai đoạn 2019-2020, Thành phố chỉ triển khai thực hiện thí điểm trên địa bàn 5 huyện xây dựng Nông thôn mới thì sang giai đoạn 2021-2025, OCOP được mở rộng ra 22 quận huyện và TP.Thủ Đức. Việc mở rộng lĩnh vực đánh giá và phân hạng sản phẩm cũng được triển khai. Giai đoạn 2019-2020, chúng ta tập trung phát triển sản phẩm OCOP gắn với phát triển sản phẩm nông nghiệp chủ lực của Thành phố. Bước sang giai đoạn 2021-2025, chúng ta định hướng phát triển sản phẩm OCOP gắn với 6 lĩnh vực: thực phẩm; đồ uống; thảo dược; vải và may mặc; lưu niệm; nội thất - trang trí; dịch vụ du lịch cộng đồng và điểm du lịch".

Việc mở rộng quy mô và lĩnh vực đánh giá, phân hạng nêu trên thu hút ngày càng nhiều chủ thể tham gia vào chương trình, từ các doanh nghiệp, hợp tác xã, tổ hợp tác, trang trại đến các hộ dân sản xuất, kinh doanh.

Nhằm phát triển và khuyến khích các chủ thể tham gia nhiều hơn vào chương trình OCOP, TPHCM đã có nhiều hoạt động biểu dương, tôn vinh, quảng bá, giới thiệu và xúc tiến thương mại các sản phẩm OCOP thông qua nhiều triển lãm, hội chợ, chợ phiên, chương trình hợp tác….

Tuy nhiên theo ông Hiệp, rất cần sự chung tay của các sở ban ngành và đơn vị liên quan để nhân rộng hơn nữa chương trình OCOP, trong đó, tập trung quảng bá, hỗ trợ các sản phẩm được chứng nhận OCOP có thêm kênh tiếp cận người tiêu dùng. 

Chương trình OCOP đã được Thủ tướng Chính phủ xác định là một trong những giải pháp quan trọng không chỉ góp phần nâng cao thu nhập cho các xã, các huyện xây dựng Nông thôn mới mà còn là giải pháp phát triển kinh tế xã hội cho các địa phương.

Cách đây không lâu, UBND TPHCM đã ban hành quyết định phê duyệt Ðề án Chương trình mỗi xã một sản phẩm trên địa bàn Thành phố đến năm 2025. Thành phố phấn đấu đến năm 2025 có ít nhất 124 sản phẩm OCOP được công nhận đạt từ 3 sao trở lên; đến năm 2025, 100% số xã xây dựng Nông thôn mới trên địa bàn Thành phố đều có sản phẩm OCOP được công nhận từ 3 sao trở lên.

Đại diện một doanh nghiệp tham gia chương trình cho biết, điều doanh nghiệp cần nhất là sự đồng hành, hỗ trợ từ chính quyền. Muốn doanh nghiệp tồn tại và triển khai thêm nhiều sản phẩm đạt các tiêu chí của chương trình thì người tiêu dùng cần biết OCOP là gì và tại sao lại quy định 1 sao, 2 sao, 3 sao, 4 sao, 5 sao. Do vậy chính quyền cần hỗ trợ truyền thông và hướng dẫn chi tiết để người tiêu dùng nắm rõ và ủng hộ sản phẩm chất lượng. Ngoài ra, cần tiếp tục mở rộng đầu ra cho sản phẩm OCOP trên thị trường như tham gia mạnh mẽ hơn vào chuỗi bán lẻ chung. Một yếu tố vô cùng quan trọng nữa là hỗ trợ trưng bày, quảng bá sản phẩm đạt chuẩn OCOP theo cách gần gũi nhất tại mỗi địa phương.

Nguyễn Trần