DN Nhật Bản đẩy mạnh M&A tại thị trường Việt Nam

Theo thống kê của Viện Mua bán sáp nhập và liên minh (IMAA), kể từ năm 1996 đến hết năm 2022, có khoảng 6.550 thương vụ mua bán sáp nhập (M&A) tại Việt Nam, trong đó nổi bật là ba nhóm các nhà đầu tư: Thái Lan, Hàn Quốc và Nhật Bản.

Nếu như từ năm 2016-2022, "cuộc chơi" M&A chủ yếu là các DN, nhà đầu tư đến từ Thái Lan và Hàn Quốc thì từ năm 2023 đến nay, một đợt sóng M&A mới đang hình thành do các nhà đầu tư Nhật Bản dẫn dắt với các thương vụ nổi bật như Ngân hàng Sumitomo Mitsui Banking Corporation (SMBC) chi 1,45 tỷ USD mua 15% cổ phần tại VPBank.

Ngoài ra còn phải kể đến các thương vụ: Tập đoàn Nhật Bản Sojitz thông qua Sojitz Asia Pte.Ltd. và Công ty TNHH Sojitz Việt Nam mua lại toàn bộ công ty phân phối thực phẩm lớn nhất Việt Nam là Công ty cổ phần Đại Tân Việt (New Viet Dairy). Sojitz cũng đầu tư vào Vinamilk (500 triệu USD), chuỗi cửa hàng Ministop của Aeon Mall.

M&A tiếp tục sôi động trong các lĩnh vực như logistics, chuỗi cung ứng lạnh

Chia sẻ tại Hội thảo "Ngành hàng tiêu dùng và phân phối: Xu hướng M&A và chiến lược đầu tư gọi vốn cho doanh nghiệp Việt Nam" ngày 12/3, TS. Nguyễn Tuấn Anh (ĐH RMIT Việt Nam) cho rằng, sở dĩ có xu hướng này, là do đồng Yên đang mất giá nên các DN Nhật tìm cách "mang tiền đi đầu tư nước ngoài" (như vào Việt Nam), vẫn là lựa chọn tốt hơn, và xu hướng này sẽ tiếp tục trong thời gian sắp tới, đặc biệt là các lĩnh vực như logistics, chuỗi cung ứng lạnh...

Nhìn chung, theo nhận định của TS. Nguyễn Tuấn Anh, trong năm 2024, các thị trường M&A sẽ tiếp tục sôi động, bởi vì các nhà đầu tư sẽ nhắm tới những doanh nghiệp có chiến lược đầu tư sản phẩm ổn định và lâu dài trong các ngành nông nghiệp và thực phẩm.

Bên cạnh đó, theo TS. Nguyễn Tuấn Anh, sự tích cực và sôi động trên thị trường M&A thời gian tới còn đến từ nguyên nhân nội tại của các DN nội địa. Theo đó, khi nguồn vốn trong nước bị thắt chặt, nhiều DN đang buộc phải tái cấu trúc, bán bớt tài sản, kêu gọi đầu tư để giải quyết sức ép về tài chính.

Đồng quan điểm trên, chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan cho rằng, tìm kiếm nguồn vốn ở bên ngoài là xu hướng lớn của các DN Việt Nam, nhưng chính sách cần thông thoáng hơn để DN có thể dễ dàng tiếp cận với nguồn vốn bên ngoài và giúp nâng cao vị thế của doanh nghiệp Việt trong quá trình M&A.

Bên cạnh nguồn vốn, các DN còn tìm kiếm các yếu tố khác khi mời gọi các nhà đầu tư nước ngoài qua các thương vụ M&A, đó là về công nghệ, kỹ năng, quản trị, thị trường, tận dụng các FTA mà Việt Nam đã ký kết.

Các chuyên gia cũng cho rằng, để thu hút vốn đầu tư nước ngoài, nhất là những nhà đầu tư có chiến lược đầu tư dài hạn thì môi trường chính sách ở Việt Nam phải thuận lợi hơn nữa cho hoạt động thoái vốn. Bởi khi rót tiền vào, nhà đầu tư cân nhắc phải lấy ra được.

Ông Đào Tiến Phong, Giám đốc điều hành hãng luật Investpush, cho biết, DN Việt khi có kế hoạch M&A nên có cơ cấu cổ phần hóa trước để thuận tiện về mặt pháp lý và tránh rủi ro về thuế khi M&A. Ngoài ra, các DN còn phải đặc biệt chú ý đến chiến lược "chống pha loãng" để tránh bị thâu tóm toàn công ty, nếu chỉ định bán một phần.

Theo ông Phong, bên cạnh các nhà đầu tư Nhật Bản, hiện nay, nhiều nhà đầu tư thuộc các nước như Singapore, Mỹ và Trung Quốc cũng đang rất quan tâm đến việc góp vốn hoặc M&A với các DN Việt tiềm năng. Để không mất thời gian trong việc xây dựng nhà máy sản xuất và đáp ứng các điều kiện về môi trường và phòng cháy chữa cháy, nhiều nhà đầu tư ưa thích hoạt động M&A hơn đầu tư trực tiếp. Đặc biệt, với những DN Việt đang hoạt động và có đơn hàng xuất khẩu đi Mỹ hay châu Âu.

Anh Lê