Huy động chuyên gia, nhà khoa học: Thu hút chất xám để tư vấn và phản biện

Sáng 23/11, Viện Nghiên cứu phát triển TPHCM tổ chức Tọa đàm về xây dựng, đề xuất cơ chế huy động chuyên gia, nhà khoa học trong và ngoài nước tham gia tư vấn, xây dựng và phản biện chính sách trên địa bàn.

Theo Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển Phạm Bình An, UBND TPHCM đã giao Viện chủ trì phối hợp với Sở KH&CN thực hiện đề án khoa học với chủ đề trên. Đề án tập trung làm rõ thực trạng, cơ chế, chính sách huy động những nhận định từ phía chuyên gia, nhà khoa học và tổ chức liên quan.

Bên cạnh đó là tìm ra những bất cập phát sinh và những nguyên nhân dẫn đến hạn chế trong huy động chuyên gia. Và những giải pháp về cơ chế, chinh sách cùng các công cụ đi kèm để nâng cao hiệu quả huy động chuyên gia nhằm xây dựng, tư vấn và phản biện chính sách trong thời gian tới.

Ông Phạm Bình An nêu rõ, đây không phải là thu hút chuyên gia đến làm việc tại TPHCM bởi trong thời gian qua, Thành phố đã làm việc này rất nhiều. Ở đây là huy động chuyên gia, cụ thể là thu hút chất xám chứ không phải thu hút con người. Như vậy, có thể thu hút bất kể lúc nào, ở đâu, có thể kết nối trong và ngoài nước.

Theo đó, Đề án tập trung xây dựng cơ chế huy động chuyên gia trong lĩnh vực chính sách phát triển, trong đó, các chuyên gia thực hiện 2 nhiệm vụ là tư vấn và phản biện.

Cần thu hút chuyên gia ở nước ngoài

TS. Hoàng Thế Bân, Khu Công nghệ cao TPHCM là chuyên gia đang làm việc tại Thành phố theo chính sách thu hút chuyên gia, nhà khoa học, người có tài năng đặc biệt của thành phố. Đóng góp ý kiến tại tọa đàm, ông cho rằng nếu thu hút được chuyên gia ở nước ngoài thì chắc chắn hiệu quả là tất yếu vì chênh lệnh trình độ công nghệ trong nước và nước ngoài là khá cao. Chuyên gia ở nước ngoài với kinh nghiệm, kiến thức sẽ cho Thành phố những tư vấn, định hướng đúng.

Dẫn lại câu chuyện Trung Quốc cách đây 20 năm có 3 chương trình quốc gia lớn, đó là không gian vũ trụ, tàu điện tốc độ cao và xe hơi điện, ông Hoàng Thế Bân khẳng định đóng góp của các chuyên gia Hoa kiều cho 3 chương trình này là rất lớn, tạo ra thành công cho Trung Quốc.

Ngoài ra, cũng theo chuyên gia này, sau khi huy động được chất xám thì chất xám đó sẽ được một nhóm người ở trong nước triển khai. Vì vậy, vai trò của người triển khai cũng vô cùng quan trọng. Nếu không có đội ngũ triển khai đồng điệu với ý tưởng của chuyên gia thì khó đạt được kết quả như mong muốn.

Còn TS. Võ Kim Cương, nguyên Phó Kiến trúc sư trưởng TPHCM, đối với việc tìm chuyên gia thì điều quan trọng đầu tiên là phải có các chuyên gia đặt hàng. Người đặt hàng đó phải thể hiện được sự bức xúc, được giải quyết bằng chất xám, thì lúc đó chất xám mới có giá trị. Phải có những chuyên gia để tìm ra chuyên gia.

Ngoài ra, phải xác định được tác động của thị trường đối với việc huy động chất xám. Chất xám đáp ứng được nhu cầu của thị trường thì sẽ liên quan đến câu chuyện thu nhập của nhà khoa học.

Bên cạnh đó, vấn đề chi phí cho nghiên cứu cũng chịu ảnh hưởng của quan hệ thị trường. Cần học hỏi kinh nghiệm từ các nước về điều này. Khi chỉ ra được chi phí đó có phục vụ thực sự cho đất nước hay không thì phải xem phục vụ cho thị trường như thế nào.

Anh Thơ