Kiến nghị gỡ vướng cho quỹ đất nhà ở xã hội tại các dự án thương mại

UBND TPHCM vừa kiến nghị Ban Thường vụ Đảng ủy UBND Thành phố chấp thuận đề xuất của Sở Xây dựng, cho phép chủ đầu nhà ở thương mại không phải bố trí quỹ đất 20% của dự án để xây nhà ở xã hội. Thay vào đó các chủ đầu tư được đóng tiền tương đương tổng giá trị quỹ đất trên hoặc bố trí nhà ở xã hội tại các vị trí khác.

Theo Sở Xây dựng, Luật Nhà ở 2023 và Nghị định 100/2024 đã cho phép ba hình thức thực hiện nghĩa vụ nhà ở xã hội, gồm bố trí quỹ đất trong dự án, bố trí quỹ đất tại khu vực khác, hoặc đóng tiền. Việc lựa chọn phương án cụ thể do UBND cấp tỉnh quyết định. Hiện nay đã không còn quy định quy mô dự án nhà ở thương mại phải dành quỹ đất ở phát triển nhà ở xã hội.

TPHCM là đô thị loại đặc biệt nên nhà ở xã hội phải là loại hình nhà chung cư, được đầu tư xây dựng theo dự án, phù hợp với quy hoạch chi tiết xây dựng đã được phê duyệt, được bố trí theo đúng nhu cầu được xác định trong chương trình, kế hoạch phát triển nhà ở cấp tỉnh đã được phê duyệt, phải bảo đảm kết nối với hệ thống hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội của khu vực nơi có dự án và phù hợp với nhu cầu sinh sống, làm việc của các đối tượng được thụ hưởng chính sách nhà ở xã hội.

Và theo Thông báo số 120/TB-VPCP ngày 18/3/2025 của Văn phòng Chính phủ về kết luận của Thủ tướng Chính phủ tại Hội nghị trực tuyến toàn quốc về tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, thúc đẩy phát triển nhà ở xã hội, Thủ tướng Chính phủ giao TPHCM hoàn thành 100.000 căn nhà ở xã hội đến năm 2030.

Hiện Thành phố đang rà soát bố trí quỹ đất để xây dựng nhà ở xã hội tập trung trong các khu động lực để cập nhật vào đồ án quy hoạch chung Thành phố, bên cạnh việc quy định điều tiết quỹ đất trong dự án nhà ở thương mại.

Do đó, để tháo gỡ vướng mắc khó khăn và đảm bảo công khai, minh bạch trong xác định hình thức thực hiện nghĩa vụ nhà ở xã hội tại các dự án nhà ở thương mại khi chấp thuận chủ trương đầu tư, Sở xây dựng cho rằng, giải pháp hữu hiệu là cho chủ đầu tư dự án nhà ở thương mại thực hiện nghĩa vụ nhà ở xã hội bằng hình thức đóng tiền tương đương giá trị 20% tổng diện tích đất ở đã đầu tư xây dựng hệ thống hạ tầng kỹ thuật trong trường hợp: Quy hoạch phân khu tỷ lệ 1/2000 được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền phê duyệt của dự án nhà ở thương mại không có đất ở chung cư; Quy hoạch chi tiết tỷ lệ 1/500 dự án nhà ở thương mại được cơ quan thẩm quyền phê duyệt chỉ có 1 khối nhà chung cư hoặc nhiều khối nhà chung cư nhưng chung khối đế; quỹ đất 20% nhà ở xã hội trong dự án nhà ở thương mại không đảm bảo đủ diện tích tối thiểu để tách thành dự án nhà ở độc lập theo quy định...

Hiệp hội Bất động sản TPHCM (HoREA) trước đó cũng đề xuất gỡ vướng cho 20% quỹ đất làm nhà ở xã hội trong các dự án thương mại.

Theo HoREA, việc triển khai nhà ở xã hội trên quỹ đất 20% của dự án nhà thương mại cao cấp sẽ khó khả thi vì giá bán có thể lên rất cao, vượt khả năng tài chính của nhóm mua nhà ở xã hội.

HoREA cho rằng nên cho phép chủ đầu tư đóng tiền hoặc bố trí quỹ đất ở vị trí khác. Thành phố sẽ sử dụng nguồn thu này để tạo lập quỹ đất tại các khu vực phù hợp, từ đó phát triển nhà ở xã hội đúng đối tượng và với giá hợp lý hơn.

Chỉ tiêu phát triển nhà ở xã hội đến năm 2030, TPHCM phải hoàn thành 100.000 căn nhà ở xã hội. Hiện Thành phố mới hoàn thành 6 dự án với quy mô 2.745 căn hộ.

Để đạt chỉ tiêu được giao, năm 2025, TPHCM phải hoàn thành 3 dự án với quy mô 2.316 căn; dự kiến khởi công 8 dự án quy mô 8.000 căn và chấp thuận chủ trương đầu tư cho 5 dự án quy mô khoảng 20.000 căn.

Ngọc Tấn