Phát triển tín dụng tiêu dùng lành mạnh, đẩy lùi tín dụng đen

Đây là khuyến nghị được các chuyên gia đưa ra tại buổi tọa đàm tín dụng tiêu dùng: "Cho vay và thu hồi nợ đúng pháp luật!" do Báo Người Lao động tổ chức ngày 20/4.

Thị trường tài chính tiêu dùng Việt Nam được đánh giá còn rất nhiều tiềm năng phát triển, nhu cầu vay vốn tín dụng tiêu dùng của người dân là rất lớn, đặc biệt trong giai đoạn nền kinh tế đang phục hồi. Cho vay tiêu dùng qua các kênh tín dụng chính thức như ngân hàng thương mại, công ty tài chính, các công ty tài chính công nghệ (fintech)… đã và đang góp phần rất lớn vào việc đáp ứng nhu cầu vốn tiêu dùng của khách hàng cá nhân, hạn chế tín dụng đen.

Dù vậy, thời gian gần đây, những vấn đề phát sinh trong hoạt động thu hồi nợ "phản cảm", thậm chí trái pháp luật từ một vài công ty tài chính hay sự vụ công ty cho vay tiêu dùng bị cơ quan công an kiểm tra, đã tác động tiêu cực tới hình ảnh của các đơn vị cho vay tiêu dùng chính thống.

Cần tìm hiểu kỹ thông tin tổ chức tín dụng

Chia sẻ về vấn đề này, Luật sư Trương Thị Hòa, Đoàn Luật sư TPHCM cho rằng, tín dụng tiêu dùng góp phần phát triển nền kinh tế, đây là giải pháp để đấu tranh, hạn chế tín dụng đen.

Tín dụng tiêu dùng phải phát triển, cho vay phải đi đôi với thu hồi nợ. Đây là vấn đề chúng ta phải quan tâm. Vậy, làm sao thu hồi nợ đúng luật? Trước tiên, muốn thu hồi nợ đúng luật phải có quy định pháp luật đầy đủ. Hiện Ngân hàng Nhà nước(NHNN) đã có rất nhiều văn bản thông tư liên quan đến hoạt động, quy định của pháp luật về vấn đề này.

Theo đó, người đi vay tín dụng tiêu dùng cần phải biết rõ công ty tài chính, ngân hàng cho mình vay, cần tìm hiểu những quy định và có hợp đồng cụ thể. Bên cho vay có nghĩa vụ cung cấp dự thảo vay cho người vay nghiên cứu, nếu sử dụng hợp đồng mẫu thì phải niêm yết tại văn phòng, chi nhánh giao dịch để người vay tham khảo.

Trong hoạt động thu hồi nợ phải tuyên truyền, phổ biến về pháp luật cho người vay hiểu. Việc công ty tài chính bán nợ cho 1 công ty khác thì phải bảo đảm đơn vị đòi nợ đó phải có người đòi nợ chuyên nghiệp, có năng lực, đạo đức…

Thực tế cho thây, thời gian qua có tình trạng cho vay quá dễ dãi nên khó đòi nợ. Do vậy, các tổ chức tài chính cần nâng cao nghiệp vụ thẩm định người vay. Điều kiện đầu tiên là tài sản bảo đảm và dòng tiền của người đi vay nhằm bảo đảm nghĩa vụ trả nợ.

Giải pháp " tăng cho vay tiêu dùng" khắc chế tín dụng đen

Ông Nguyễn Hoàng Minh, Trưởng đại diện Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam tại TPHCM, cho biết, cả nước hiện có 16 công ty được Ngân hàng nhà nước cấp phép trong khi các app không được cấp phép rất nhiều gây ảnh hưởng những công ty chính thống khiến họ bị đánh đồng, bị ngộ nhận, bị ảnh hưởng thương hiệu. Thậm chí, công ty tài chính tiêu dùng hợp pháp, được cấp phép quản lý đang bị đánh đồng với tín dụng đen.

Ông Minh cho biết, hiện nay, trên địa bàn TPHCM, hoạt động cho vay và thu hồi nợ quý I/2023 tăng trưởng thấp, có công ty tài chính sụt giảm cả cho vay và thu hồi nợ, điều này trái ngược với giai đoạn 2016-2022, các công ty tài chính phát triển rất tốt, tăng trưởng gần 20%, chiếm 14-15% tổng dư nợ chung.

Để thị trường cho vay tiêu dùng tăng trưởng trở lại, hạn chế tín dụng đen, ông Minh cho rằng, cần tăng cường giải pháp tuyên truyền tránh để khách hàng gây ngộ nhận công ty tài chính tiêu dùng hợp pháp và công ty trái pháp luật. Cần truyền thông thêm nghĩa vụ người đi vay, rủi ro trả nợ không đúng hạn, người dân có niềm tin hơn.

Các công ty tài chính nên tiếp tục quảng bá hình ảnh – công ty chính thống hợp pháp. Đồng thời, cần đưa ra nhiều sản phẩm phong phú, hữu ích cho khách hàng, nhất là công nhân các KCX-KCN. Đặc biệt, các công ty tài chính phải cải tiến văn hóa thu hồi nợ.

Về phía Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam sẽ tiếp tục dõi diễn biến cho vay tiêu dùng để có kiến nghị phù hợp, tăng cường đào tạo cán bộ, tổ chức hội thảo, tìm kiếm giải pháp tốt cho thị trường tài chính tiêu dùng trong thời gian tới.

Về phía cơ quan quản lý Nhà nước, ông Nguyễn Văn Dũng, Phó giám đốc NHNN chi nhánh TPHCM cho biết, đến nay, tổng dư nợ tiêu dùng của TPHCM đạt hơn 933.000 tỷ đồng trong đó khối các công ty tài chính khoảng 104.000 tỷ đồng.

Để người dân nhận thức đúng về tín dụng tiêu dùng, tránh rơi vào " vòng xoáy" của tín dụng đen thì Thành phố nên đẩy mạnh tuyên truyền trực tiếp về kênh phường, xã, công nhân, nhóm dân phố. UBND các quận huyện, TP. Thủ Đức nên nắm bắt thông tin những app cho vay không chính thống, không rõ ràng hoạt động trên địa bàn để phối hợp với cơ quan công an có giải pháp xử lý.

Đối với Công an TPHCM, vừa rồi, UBND TPHCM giao NHNN chi nhánh TPHCM phối hợp với Công an Thành phố phòng chống tín dụng đen, và có văn bản kiến nghị.  Theo đó, Công an Thành phố cần tiếp tục tăng cường kiểm tra, liên ngành các công ty tài chính, tiệm cầm đồ, công ty đòi nợ thuê… cũng như thường xuyên rà soát, thông tin các phương thức, thủ đoạn cho vay nặng lãi, đang rà soát các app không đúng quy định, các công ty đòi nợ thuê vi phạm quy định.

Ông Hoàng Văn Thành, Chủ tịch Hội đồng thành viên Tổ chức Tài chính vi mô CEP (CEP) cho biết, trong tình trạng rất "nóng" của tín đụng đen hiện nay, trong tháng 2/2023, chúng tôi đã tổ chức rất thành công Hội thảo về phòng chống tính dụng đen với sự tham gia của Lãnh đạo Tổng Liên đoàn, Liên đoàn Lao động TPHCM và lãnh đạo công đoàn của 22 tỉnh thành có hoạt động CEP và các chương trình tài chính vi mô công đoàn để thống nhất chương trình phối hợp hành động về phòng chống tín dụng đen trong giai đoạn 2023-2028.

Đề án nhằm thực hiện chủ trương của Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam về phát triển và mở rộng hoạt động tài chính vi mô của tổ chức Công đoàn trở thành điểm tựa tài chính tin cậy, giúp công nhân lao động nghèo được tiếp cận nguồn tín dụng ưu đãi.

Trong thời gian từ năm 2023 đến năm 2028, đề án đặt mục tiêu hỗ trợ 1,4 triệu lượt công nhân, hộ gia đình công nhân được hỗ trợ vốn vay từ CEP với tổng doanh số cho vay 50.059 tỷ đồng.

Lê Anh