Sở Xây dựng nêu các vướng mắc trong việc di dời nhà trên và ven kênh rạch

Theo ông Long, năm 2021, Sở Xây dựng tham mưu UBND Thành phố ban hành Quyết định 3837 về Kế hoạch chỉnh trang và phát triển đô thị trên địa bàn giai đoạn 2021 - 2025 và các năm tiếp theo.

Theo đó, đặt ra chỉ tiêu di dời 6.500 căn, tập trung 2 nhóm ưu tiên với 17 dự án sử dụng vốn ngân sách gồm 3 dự án thực hiện mục tiêu kép vừa giải quyết nhu cầu thoát nước để chống ngập, vừa di dời nhà trên và ven kênh rạch để chỉnh trang đô thị và 14 dự án đã triển khai các bước chuẩn bị đầu tư trong giai đoạn 2016 - 2020.

Ông Long cho hay, tính đến hết quý II/2023, đã bồi thường, di dời được 657/6.500 căn, gồm 01 dự án đã hoàn thành; 7 dự án dự kiến hoàn thành công tác di dời trước ngày 30/4/2025, đây là các công trình chào mừng kỷ niệm 50 năm ngày Giải phóng Miền Nam, thống nhất đất nước.

Trong đó, trọng tâm là dự án rạch Xuyên Tâm (quy mô di dời 2.134 căn) đã được UBND Thành phố phê duyệt dự án đầu tư; dự án Bờ Bắc kênh Đôi (1.017 căn) hiện đã được Sở Xây dựng báo cáo trình UBND Thành phố phê duyệt báo cáo nghiên cứu tiền khả thi, dự kiến trình HĐND Thành phố thông qua chủ trương đầu tư công vào kỳ họp cuối năm 2023.

"Dự kiến đến hết năm 2025, sẽ bồi thường, di dời được 4.250/6.500 căn, đạt tỉ lệ 65% chỉ tiêu đề ra", Chánh Văn phòng Sở Xây dựng TPHCM nói.

Sớm triển khai các dự án sử dụng vốn ngoài ngân sách

Cũng theo ông Long, từ năm 2020, Luật Đầu tư theo hình thức đối tác công tư (PPP) không còn quy định về hình thức hợp đồng xây dựng-chuyển giao (hợp đồng BT); nhà đầu tư sẽ không được thanh toán bằng quỹ đất, mà chỉ có thể khai thác, kinh doanh trên phần diện tích đất sau khi đã di dời nhà trên và ven kênh rạch, nên không hấp dẫn trong việc mời gọi các nhà đầu tư tham gia thực hiện dự án.

Do đó, Quyết định 3837 của UBND Thành phố không đề ra chỉ tiêu hoàn thành bồi thường, di dời của nhóm này mà giao các sở, ngành, quận huyện tập trung hoàn tất thủ tục điều chỉnh quy hoạch, chuẩn bị các bước để sớm đấu thầu lựa chọn chủ đầu tư sau năm 2025.

Thời gian qua, Sở Xây dựng đã thành lập các tổ công tác liên ngành (hoặc tham mưu UBND Thành phố thành lập tổ công tác) để xử lý toàn diện các công việc liên quan đến các thủ tục thực hiện 03 tuyến rạch trên địa bàn Quận 7 và dự án Bờ nam Kênh Đôi Quận 8. Trong thời gian tới, các dự án sử dụng vốn ngoài ngân sách sẽ sớm được triển khai thực hiện.

Hai vướng mắc chính

Ông Long đánh giá, hiện có 2 vướng mắc chính trong việc triển khai. Đó là, mặc dù các dự án di dời nhà trên và ven kênh rạch để thực hiện chỉnh trang đô thị, kết hợp giải quyết tiêu thoát nước để chống ngập được Sở Xây dựng đề xuất thuộc danh mục các dự án trọng điểm, cấp thiết phải đầu tư, nhưng so với các dự án hạ tầng, công ích khác lại không được chọn là dự án cấp bách, ưu tiên hàng đầu. Thành phố đang hạn chế ưu tiên vốn cho các dự án không có mặt bằng sạch hoặc các dự án có nhiều vướng mắc trong công tác bồi thường (mà các dự án di dời nhà ven kênh có cấu phần vốn bồi thường là chủ yếu), nên đa số các dự án chưa được bố trí vốn hoặc giao nhiệm vụ chuẩn bị đầu tư.

Qua rà soát các dự án chưa được bố trí vốn, Sở Xây dựng đã có nhiều kiến nghị đến Sở KH&ĐT, UBND Thành phố ưu tiên đưa các dự án trên vào kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025.

Theo chỉ đạo của UBND Thành phố, sau khi Quốc hội cho phép Thành phố được sử dụng nguồn vốn dự kiến tăng thêm trong giai đoạn trung hạn 2021 - 2025, Sở KH&ĐT sẽ rà soát, cân đối nguốn vốn đề xuất bố trí kế hoạch vốn đầu tư công cho các dự án di dời nhà trên và ven kênh rạch theo kiến nghị của Sở Xây dựng.

Về khó khăn trong bồi thường, hỗ trợ và tái định cư, ông Long cho biết đa số các dự án di dời nhà trên và ven kênh rạch đều có pháp lý nhà, đất phức tạp như: Nhà không có pháp lý về quyền sử dụng đất, nhà lấn chiếm, một phần trên đất, một phần trên kênh rạch… dẫn đến việc hiệp thương, bồi thường chậm, làm dự án kéo dài, còn nhiều trường hợp tiếp tục khiếu nại, chưa đồng ý nhận tiền bồi thường và bàn giao mặt bằng cho chủ đầu tư thực hiện dự án theo kế hoạch.

Xuất phát từ thực tế khó khăn trên, ông Long cho hay Sở Xây dựng đã kiến nghị UBND Thành phố quan tâm, ưu tiên cân đối, bố trí nguồn vốn cho các dự án sử dụng vốn ngân sách, để không chỉ thực hiện được mục tiêu của Kế hoạch chỉnh trang và phát triển đô thị giai đoạn 2021 - 2025, mà còn thực hiện mục tiêu của Kế hoạch chống ngập và xử lý nước thải của thành phố giai đoạn 2020 - 2030.

Sở cũng kiến nghị UBND Thành phố giao Sở TN&MT- thường trực Ban Chỉ đạo bồi thường, hỗ trợ và tái định cư- hướng dẫn UBND quận, huyện, cụ thể là Quận 6 xử lý, giải quyết dứt điểm 88 căn chưa di dời do khiếu nại về chính sách, đơn giá bồi thường của dự án kênh Hàng Bàng giai đoạn 2.

Ngoài ra, Sở Xây dựng đã xây dựng Đề án, trình UBND Thành phố giải pháp thí điểm cho tất cả các đối tượng là hộ gia đình đang có nhà trên và ven kênh rạch được thuê nhà ở xã hội (hoặc thuê mua tùy khả năng) để người dân ổn định cuộc sống. Đề án sau khi được UBND Thành phố thông qua sẽ tạo điều kiện để UBND quận, huyện triển khai, đẩy nhanh tiến độ thực hiện công tác bồi thường của dự án.

Anh Thơ