Tăng tốc đón dòng vốn mới từ các khu công nghiệp xanh, thông minh

Trong định hướng thu hút đầu tư giai đoạn mới, Ban Quản lý các Khu chế xuất và công nghiệp TPHCM (HEPZA) cho biết sẽ tập trung thu hút đầu tư có lựa chọn; ưu tiên tập trung vào các dự án công nghệ cao, giá trị gia tăng cao, có tác động lan toả, trong các lĩnh vực sản xuất vi mạch, bán dẫn, công nghệ sinh học, năng lượng tái tạo, trung tâm dữ liệu, nghiên cứu và phát triển; nhất là các dự án ít hoặc không bị ảnh hưởng bởi thuế quan thương mại (như dịch vụ phần mềm, trung tâm dữ liệu…).

Thành phố cũng chuyển mạnh từ tư duy "thu hút số lượng" sang "lựa chọn có chất lượng"; kiên định chủ trương ưu tiên thu hút các dự án ứng dụng công nghệ cao, hiện đại, ít thâm dụng lao động, có hàm lượng tri thức cao, thân thiện môi trường, có khả năng dẫn dắt, lan tỏa trong chuỗi sản xuất và đóng góp thiết thực vào quá trình chuyển đổi mô hình tăng trưởng.

Thành phố cũng phấn đấu 5 năm tới tạo quỹ đất khu chế xuất, khu công nghiệp đủ điều kiện cho thuê từ 6.500 ha đến 6.800 ha để phát triển công nghiệp, dự kiến thu hút vốn đầu tư khoảng 20 đến 21 tỷ USD, bảo đảm mỗi ha đất công nghiệp được sử dụng hiệu quả, góp phần thực hiện mục tiêu tăng trưởng kinh tế Thành phố đạt hai con số.

Nhằm tạo lợi thế cạnh tranh trong thu hút dòng vốn chất lượng cao, TPHCM đang từng bước triển khai chuyển đổi một số khu công nghiệp theo định hướng khu công nghiệp xanh, khu công nghiệp sinh thái - hướng đi được xem là tất yếu trong chiến lược phát triển bền vững.

Ông David Jackson, Tổng Giám đốc Avison Young Việt Nam nhận định, TPHCM mặc dù không ghi nhận thêm khu công nghiệp mới nào đi vào hoạt động nhưng thay vào đó, Thành phố tập trung tái cấu trúc các khu công nghiệp hiện hữu theo hướng hiện đại và bền vững.

Khu công nghiệp Tân Tạo (Bình Tân cũ) định hướng ứng dụng công nghệ tiên tiến, cải thiện hiệu quả sử dụng đất, đồng thời chuyển đổi một phần cơ sở sản xuất nhỏ lẻ thành công viên cây xanh, thương mại dịch vụ và công nghiệp công nghệ cao. Khu công nghiệp Tân Bình cũng được điều chỉnh theo mô hình công nghệ cao, giảm dần sản xuất nhỏ lẻ, ưu tiên dịch vụ phục vụ dân cư.

Các Khu công nghiệp Hiệp Phước (Nhà Bè cũ) và Khu chế xuất Tân Thuận (quận 7 cũ) được phát triển theo mô hình logistics và công nghệ cao, tận dụng lợi thế cảng và giao thông, đồng thời kết nối khu đô thị kênh Đôi, kênh Tẻ và Chợ Lớn.

Phía tây mở rộng khu công nghiệp Lê Minh Xuân, Phạm Văn Hai cùng các cụm công nghiệp gắn với trung tâm logistics Tân Kiên, đường sắt và Vành đai 3. Ở phía Bắc, TPHCM định hướng thêm khu công nghiệp dọc quốc lộ 22, Vành đai 3 - 4 và quy hoạch Bình Khánh (Cần Giờ cũ) thành khu đô thị hiện đại, kết nối với Nhơn Trạch (Đồng Nai).

Ông David Jackson cho biết thêm, điểm nhấn trong thời gian qua là thông tin từ Tập đoàn Techtronic Industries (TTI). Trong buổi làm việc với Chủ tịch UBND TPHCM, ông Horst Pudwill, Chủ tịch TTI, cho biết tập đoàn đang có kế hoạch mở rộng hoạt động sản xuất của nhà máy Milwaukee tại Khu Công nghệ cao TPHCM (SHTP). Đây được xem là tín hiệu tích cực, góp phần khẳng định sức hút của thành phố đối với các nhà đầu tư công nghệ cao.

Song song, các khu công nghiệp hiện hữu như Tân Bình, Tân Tạo, Hiệp Phước và khu chế xuất Tân Thuận tiếp tục ghi nhận nhu cầu ổn định, đặc biệt từ nhóm doanh nghiệp sản xuất linh kiện, điện tử, dệt may và logistics.

TPHCM cũng tăng cường thu hút FDI vào các lĩnh vực chiến lược như bán dẫn, AI và y sinh, trong đó nổi bật là các kế hoạch đưa vào vận hành dự án sản xuất sinh phẩm huyết tương và chuẩn bị khởi động một số dự án bán dẫn tại SHTP. Nguồn vốn đầu tư ngày càng tập trung vào công nghệ cao, cho thấy xu hướng chuyển dịch rõ rệt của ngành công nghiệp TPHCM sang các lĩnh vực giá trị gia tăng lớn.

Đáp ứng mô hình khu công nghiệp phát triển bền vững

Ông Hường Xuân Tân, Giám đốc kinh doanh Công ty Cổ phần Khu Công nghiệp Hiệp Phước nhìn nhận, thời gian gần đây, khi chính sách thuế quan từ phía Hoa Kỳ có những tín hiệu tích cực hơn, dòng vốn đầu tư nước ngoài vào khu vực Đông Nam Á nói chung, trong đó có Việt Nam, đã tăng lên đáng kể. Tại Khu công nghiệp Hiệp Phước, thời gian qua có rất nhiều nhà đầu tư đến tìm hiểu, thể hiện nhu cầu tìm kiếm quỹ đất phù hợp để đầu tư lâu dài và phát triển sản xuất tại TPHCM.

Những nhà đầu tư tìm đến Khu công nghiệp Hiệp Phước chủ yếu đến từ các quốc gia đang có hoạt động đầu tư mạnh tại TPHCM và Việt Nam như Hàn Quốc, Nhật Bản, Trung Quốc và Đài Loan.

Về nhu cầu lựa chọn quỹ đất khu công nghiệp của các doanh nghiệp sản xuất hiện nay, trong bối cảnh xu thế toàn cầu hướng tới Net Zero, kinh tế xanh và kinh tế tuần hoàn, các nhà đầu tư mong muốn tìm kiếm những khu công nghiệp có thể đáp ứng được mô hình phát triển bền vững đó.

Khu công nghiệp Hiệp Phước đã và đang tiếp cận, triển khai chuyển đổi mô hình từ khu công nghiệp truyền thống sang khu công nghiệp sinh thái. Mục tiêu là khuyến khích các doanh nghiệp tham gia cộng sinh công nghiệp, ứng dụng các công nghệ xanh, công nghệ tiên tiến, nhằm hình thành môi trường kinh tế tuần hoàn, tạo ra giá trị gia tăng cho các nhà đầu tư trong cùng một hệ sinh thái. Đây cũng chính là định hướng của Khu công nghiệp Hiệp Phước nhằm đáp ứng xu hướng chung của Chính phủ và của nền kinh tế toàn cầu.

"Liên quan đến các yêu cầu về kinh tế xanh, có thể hiểu rằng nguồn nguyên liệu đầu ra của doanh nghiệp này sẽ trở thành đầu vào của doanh nghiệp khác, hoặc các doanh nghiệp có thể tận dụng lẫn nhau các dòng tài nguyên, đồng thời ưu tiên ứng dụng công nghệ mới để hạn chế phát thải, hướng đến môi trường sản xuất tốt hơn cho tất cả các bên trong khu công nghiệp", ông Hường Xuân Tân nói.

Trong xu hướng phát triển này, Khu công nghiệp Hiệp Phước cũng đã lắp đặt thêm các thiết bị quan trắc môi trường và tăng cường công tác bảo vệ môi trường trong khu. Đồng thời, Ban Quản lý thường xuyên hướng dẫn, kiểm tra các doanh nghiệp trong việc tuân thủ tiêu chí môi trường. Điều này không phải nhằm gây khó khăn, mà để tạo điều kiện giúp các doanh nghiệp xây dựng môi trường làm việc lành mạnh, an toàn và phát triển bền vững hơn.

Ông Nguyễn Thành Chương, Tổng Giám đốc Công ty cổ phần Khu công nghiệp Thành Thành Công cho biết, hiện nay, Khu công nghiệp Thành Thành Công có quy mô 1.300 ha, đã lấp đầy khoảng 95 - 98% diện tích, chủ yếu bằng dòng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI). Tổng vốn FDI thu hút đến nay đạt trên 2,3 tỷ USD. Công ty đang tiếp tục phát triển các cụm công nghiệp mới trong hệ sinh thái TTC.

"Hiện nay, hơn 80% dòng vốn đầu tư tại khu công nghiệp Thành Thành Công đến từ các quốc gia như Trung Quốc, Nhật Bản và Hàn Quốc, chiếm tỷ trọng cao nhất. Tuy nhiên, để duy trì được hệ khách hàng này, cần có chính sách định hướng phát triển rõ ràng từ Chính phủ, đặc biệt là mô hình khu công nghiệp sinh thái, đảm bảo đáp ứng các tiêu chí do các bộ, ngành đề ra", ông Chương đề xuất.

Song song đó, việc kết nối hệ sinh thái bền vững, thúc đẩy cộng sinh công nghiệp và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực cũng là yếu tố then chốt để đáp ứng nhu cầu đầu tư và kinh doanh mới. TTC đã thiết lập mối liên kết chặt chẽ với các trường đại học, trung tâm đào tạo nghề và trung tâm xúc tiến việc làm tại địa phương, nhằm bảo đảm nguồn cung lao động ổn định và chất lượng cho các nhà đầu tư hoạt động trong khu công nghiệp.

Liên quan đến năng lượng sạch và năng lượng tái tạo, TTC từ lâu đã xem đây là xu hướng tất yếu, đồng thời là một trong những tiêu chí quan trọng khi xây dựng khu công nghiệp xanh theo chuẩn ESG để đáp ứng yêu cầu của nhà đầu tư quốc tế. Cụ thể, hệ sinh thái khu công nghiệp, kho bãi, nhà xưởng và logistics của TTC đã sớm đầu tư năng lượng mặt trời trên mái nhà và các hệ thống solar power. Hiện tại, tỷ lệ sử dụng năng lượng tái tạo tại khu công nghiệp Thành Thành Công đã đạt khoảng 20%.

Để hướng tới mô hình khu công nghiệp sinh thái, ông Chương kiến nghị Chính phủ và các bộ, ngành cần sớm ban hành bộ tiêu chí cụ thể, rõ ràng. Có như vậy, việc đánh giá và công nhận khu công nghiệp đạt chuẩn mới đảm bảo tính thực tiễn và khả thi, tránh tình trạng "chạy theo phong trào".

Anh Thơ