Thu phí vỉa hè: Người dân cần minh bạch để mưu sinh

Mong được đóng phí để yên tâm làm ăn

Đề án thu phí sử dụng tạm thời một phần lòng đường, hè phố trên địa bàn TPHCM (thay thế quyết định số 74) đang là mối quan tâm của nhiều người dân trên địa bàn Thành phố hiện nay. Sở Giao thông vận tải TPHCM đang rà soát hiện trạng hạ tầng giao thông đường bộ, lấy ý kiến các đơn vị, tổ chức xã hội để trình HĐND và UBND TPHCM phê duyệt về đề án này.

Anh Lê Nhật Nam, chủ quán cà phê ở thành phố Thủ Đức chia sẻ anh có gần 10 năm theo nghề kinh doanh cà phê, đã làm 4, 5 quán. Cách đây hai năm anh làm quán lớn hơn, nhiều lúc quán đông, anh phải để xe ở cả vỉa hè, một góc nhỏ lòng đường, bị người dân phản ánh vì lấn chiếm lòng đường vỉa hè.

"Bên phường ban đầu gọi tôi nhắc nhở, sau thì phạt. Thường tôi đóng phạt tầm hơn 2 triệu. Các anh nhắc nhở nhiều hơn vì tôi kinh doanh nhỏ lẻ. Tôi làm sai, tôi đóng phạt là bình thường. Thực sự, chúng tôi cũng mong muốn được đóng phí để sử dụng vỉa hè làm ăn, không nơm nớp lo sợ nữa, có quyền rõ ràng trong việc sử dụng vỉa hè hợp lý", anh Nam chia sẻ.

Anh cho rằng về lâu dài, việc thu phí sử dụng lòng đường vỉa hè rất cần thiết, chỉ cần Thành phố, Nhà nước đưa ra quy định rạch ròi. 

Trong khi đó, một chủ quán ở Bình Thạnh đề nghị giấu tên cho biết Nhà nước không thu thì chị và nhiều chủ quán vẫn phải nộp phí không chính thức. Do đó, việc thu phí là cần thiết, trước hết là đảm bảo công bằng cho những chủ quán thuê mặt bằng kinh doanh như chị và những người kinh doanh ở vỉa hè, nơi công cộng.

"Để cây dù thì "nộp phí" đô thị. Để xe thì "gặp" công an… Mùa nóng tôi mới lắp thêm cây dù, mỗi cây dù nhận của bên cà phê là hơn 1 triệu, mất phải đền. Trước khi lắp cũng phải đi hỏi xung quanh, rồi "gặp bên đô thị làm việc trước" cho yên tâm, chứ đi lên đi xuống mất thời gian, rồi nộp phạt, rắc rối lắm", chị nói. Chị cho biết đã "tự nguyện gửi" 2 triệu để "yên tâm đặt mấy cây dù".

Nhiều người kinh doanh bày tỏ thực tế hiện nay, nhiều mặt bằng, đặc biệt là khu trung tâm như Quận 1, Quận 3… diện tích nhỏ hẹp, người dân phải tận dụng vỉa hè để làm ăn. Bởi vậy họ ủng hộ việc thu phí sử dụng lòng đường vỉa hè, điều họ cần là sự minh bạch, rõ ràng, chính danh chứ không phải "đóng ba bốn đầu mà vẫn nơm nớp".

Người kinh doanh yên tâm, Nhà nước có doanh thu

Trao đổi với Báo Điện tử Chính phủ, PGS.TS. Nguyễn Minh Hoà, giảng viên cao cấp Khoa Đô thị học, Đại học KHXH&NV (Đại học quốc gia TPHCM) chia sẻ thực tế ở các nước như Thái Lan, Singapore, Mailaysia… đã làm việc này.

"Thái Lan, Singapore, Mailaysia… triển khai dựa trên bốn nguyên tắc: Vị trí đoạn đường, mức doanh thu thực tế, diện tích mặt bằng sử dụng và khoảng thời gian chiếm dụng. Cho thuê ở những đoạn đường không ảnh hưởng giao thông tầm nhìn, còn với những khu vực ngoại giao, an ninh thì không cho thuê. Ví dụ ở Thái Lan, một chiếc xe đẩy một người đứng bán tính ra tiền Việt khoảng hơn 2 triệu/tháng", TS. Nguyễn Minh Hoà cho biết.

Ở Việt Nam, ông lấy dẫn chứng từ năm 2022, Quận 3 (TPHCM) đã tiến hành thu phí sử dụng lòng đường, vỉa hè trên 15 tuyến đường ở khu vực trung tâm như  Cách Mạng Tháng 8, Võ Thị Sáu, Nguyễn Thị Minh Khai… và bước đầu đã có những tín hiệu tích cực.

"Vỉa hè ở Việt Nam có bị sử dụng không? Có rồi. Sử dụng vỉa hè đó có bị thu phí không? Có rồi. Nhưng phí đó có thể do một nhóm người nào đó đứng ra thu. Anh không làm thì người ta cũng chiếm, cũng thu. Do vậy, việc thu phí là cần thiết để hợp thức hoá, thứ nhất người dân có giấy tờ, hợp đồng thuê rõ ràng để họ yên tâm làm ăn, thứ hai nhà nước có doanh thu", TS. Nguyễn Minh Hoà nói.

Ông nhấn mạnh quan trọng là việc thu phí sử dụng lòng đường vỉa hè này cần thực hiện minh bạch, rõ ràng. Việc thu phí cần có quy định, mức giá rõ ràng, có hợp đồng theo thời hạn và có gia hạn. Nếu trong thời hạn hợp đồng, người thuê vi phạm thì cơ quan chức năng có quyền thu hồi hợp đồng, huỷ hợp đồng. 

Huy Phạm