TPHCM hướng đến vai trò trung tâm đổi mới sáng tạo và công nghệ của khu vực

Dự thảo Báo cáo Chính trị tại Đại hội Đại biểu Đảng bộ TPHCM lần thứ I, nhiệm kỳ 2025-2030 xác định rõ mục tiêu tới năm 2030, Thành phố trở thành một đô thị văn minh, hiện đại; là trung tâm đổi mới sáng tạo, năng động, hội nhập đi đầu trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước; có vị trí nổi trội ở khu vực Đông Nam Á; nằm trong nhóm 100 thành phố toàn cầu, đáng sống và có hệ sinh thái đổi mới sáng tạo của thế giới, thuộc nhóm thu nhập cao.

Địa phương tiên phong trong đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số

Trong thời gian qua, TPHCM luôn duy trì là một trong những địa phương tiên phong, đầu tàu trong đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số của cả nước.

Theo công bố của Bộ Khoa học và Công nghệ ngày 1/10, TPHCM xếp hạng thứ 2 chỉ số đổi mới sáng tạo cấp địa phương (PII) 2025 với 59,33 điểm. Trong đó, điểm nổi bật của Thành phố là dẫn đầu cả nước về trụ cột cơ sở hạ tầng, thậm chí có đến 13/52 chỉ số đứng đầu cả nước.

Đây là năm thứ 3 liên tiếp thành phố giữ vị trí thứ 2, chứng tỏ vị thế tiên phong của cả nước với nhiều điều kiện thuận lợi để phát triển kinh tế - xã hội dựa trên khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.

Trong các cuộc làm việc với cộng đồng DN Thành phố, Chủ tịch UBND TPHCM Nguyễn Văn Được nhiều lần nhấn mạnh, để hỗ trợ các DN phát huy nội lực theo tinh thần Nghị quyết 57, TPHCM phát triển mạnh hệ sinh thái khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp công nghệ; hình thành các trung tâm khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo đạt chuẩn quốc tế, kết nối chặt chẽ với hệ thống hỗ trợ tài chính, dịch vụ, thị trường và hạ tầng. Đồng thời, thúc đẩy liên kết vùng và hợp tác quốc tế, thu hút chuyên gia, doanh nghiệp công nghệ lớn đến đầu tư tại Thành phố.

Theo thống kê, TPHCM sở hữu một nền tảng khoa học công nghệ lớn của cả nước và khu vực, được xây dựng trên hệ thống 97 trường đại học, cao đẳng, trong đó nhiều trường có uy tín và năng lực nghiên cứu, tiêu biểu như Đại học Quốc gia TPHCM - đơn vị có uy tín về nghiên cứu khoa học và công nghệ. Bên cạnh đó, Thành phố còn có hơn 450 tổ chức khoa học và công nghệ, 134 phòng thí nghiệm hiện đại và 123 tổ chức trung gian hỗ trợ các hoạt động khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo.

Ông Lâm Đình Thắng, Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ TPHCM, cho biết hiện nay Thành phố đã hình thành hệ thống liên kết các thành phần của thị trường khoa học và công nghệ trong vùng Đông Nam Bộ với sàn giao dịch công nghệ tại TPHCM.

Hệ thống liên kết này sẽ đóng vai trò đầu mối nhằm kết nối, hỗ trợ các bên cung cầu, hỗ trợ thương mại hóa kết quả nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ, hỗ trợ hiệu quả cho các doanh nghiệp chuyển giao công nghệ, góp phần hiện đại hóa hệ thống hạ tầng kỹ thuật, thúc đẩy phát triển thị trường khoa học và công nghệ.

Theo đó, các kết quả, giải pháp khoa học và công nghệ từ các viện - trường hoặc doanh nghiệp sẽ có "đầu ra" để được đưa vào thị trường, được ứng dụng để đổi mới, nâng cao năng lực sản xuất và kinh doanh, từ đó tạo ra giá trị kinh tế.

Hơn nữa, Thành phố cũng đã tạo lập môi trường thử nghiệm công nghệ mới nhằm đánh giá rủi ro, hiệu quả của giải pháp công nghệ phù hợp với nhu cầu thị trường, khuôn khổ pháp lý, quy định quản lý, giải quyết những vấn đề pháp lý cho việc thử nghiệm các giải pháp công nghệ mới.

Trên hành trình trở thành trung tâm đổi mới sáng tạo của khu vực

Vào tháng 5/2025, tổ chức StartupBlink công bố TPHCM tăng 1 bậc lên vị trí 110 toàn cầu, đạt thứ hạng cao nhất từ trước đến nay, và lần đầu tiên lọt vào top 5 hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo hàng đầu Đông Nam Á.

Thành phố tiếp tục giữ vị trí hàng đầu của hệ sinh thái khởi nghiệp Việt Nam, đồng thời được đánh giá có tiềm năng phát triển bền vững và mang tầm khu vực, hiện đứng top 30 toàn cầu về Blockchain, hạng 2 khu vực Đông Nam Á.

Hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo của Thành phố được đánh giá là năng động, là nền tảng vững chắc hỗ trợ hoạt động đổi mới sáng tạo. Giá trị hệ sinh thái khởi nghiệp của Thành phố đứng thứ ba tại khu vực Đông Nam Á sau Singapore và Jakarta (Indonesia). Trong đó một số lĩnh vực có mặt trong top 100 thành phố toàn cầu như: Công nghệ tài chính – Fintech; thương mại điện tử & bán lẻ; Chuỗi khối (Blockchain)…

Phó Chủ tịch UBND Thành phố Trần Thị Diệu Thúy cho biết, hệ sinh thái khởi nghiệp Thành phố thu hút hơn 2.000 doanh nghiệp khởi nghiệp (chiếm khoảng 50% tổng số startup của cả nước), sự tham gia của hơn 100 quỹ đầu tư mạo hiểm và hơn 20.000 cá nhân hoạt động trong lĩnh vực khoa học và công nghệ.

Theo Sở Khoa học và Công nghệ TPHCM, sau sáp nhập, Thành phố có không gian và nguồn lực lớn hơn để phát triển, góp phần củng cố vững chắc vị thế đầu tàu kinh tế của cả nước, có thể tạo đột phá về tăng trưởng. TPHCM mới được kỳ vọng là đô thị lớn đa trung tâm trong khu vực Đông Nam Á, hướng đến vai trò trung tâm đổi mới sáng tạo và công nghệ của khu vực.

Không những vậy, trong giai đoạn vừa qua, TPHCM đã có hàng loạt ký kết hợp tác với Hàn Quốc và Singapore để mở ra một chuỗi hoạt động kết nối giao thương, thúc đẩy đổi mới sáng tạo, cũng như thu hút nguồn vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) hàng đầu.

Mới đây, Tòa nhà Trung tâm Khởi nghiệp sáng tạo TPHCM (SIHUB) được khánh thành, là biểu tượng mới cho sự quyết tâm của Thành phố trong việc triển khai và thực hiện Nghị quyết 57-NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia. Thể hiện cam kết hiện thực hóa khát vọng xây dựng TPHCM trở thành đô thị đổi mới sáng tạo, trung tâm khoa học công nghệ hàng đầu khu vực.

Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ TPHCM Lâm Đình Thắng cho biết, vai trò của SIHUB hướng tới việc cung cấp dịch vụ "một cửa" cho cộng đồng khởi nghiệp, từ tư vấn pháp lý, sở hữu trí tuệ, tài chính, gọi vốn, tư vấn công nghệ đến kết nối thị trường trong nước và quốc tế.

Đặc biệt, hiện nay, Thành phố đang đẩy mạnh phối hợp với các bộ ngành, và đơn vị liên quan, gấp rút triển khai các bước để có thể sớm vận hành Trung tâm Tài chính Quốc tế tại TPHCM.

Trung tâm Tài chính Quốc tế tại TPHCM sẽ thúc đẩy đổi mới sáng tạo thông qua việc phát triển các cơ chế thử nghiệm (sandbox) cho Fintech, hình thành các sàn giao dịch chuyên biệt như sàn hàng hóa và sàn carbon, và thu hút nguồn vốn, công nghệ từ các định chế tài chính quốc tế.

Lê Anh