TPHCM xác định được 11 vị trí làm TOD theo Nghị quyết 98

TOD (Transit Oriented Development) là mô hình lấy định hướng phát triển hệ thống giao thông công cộng làm cơ sở cho quy hoạch, phát triển đô thị; lấy đầu mối giao thông làm điểm tập trung dân cư nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng đất, công trình công cộng, góp phần giảm ùn tắc giao thông và ô nhiễm môi trường.

Theo Nghị quyết 98/2023/QH15 về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TPHCM, Thành phố được phép thí điểm mô hình TOD và sử dụng ngân sách đầu tư công để bồi thường, hỗ trợ và tái định cư các khu vực gần nhà ga metro và nút giao Vành đai 3.

Theo đó, các khu vực TOD được chia thành 2 nhóm trên cơ sở đánh giá hiện trạng sử dụng đất, nguồn gốc pháp lý đất, điều kiện và động lực phát triển…

Nhóm đầu tư mới: Hiện trạng khu vực là đất trống, hoặc dân cư thưa thớt, hoặc có nhà máy/xí nghiệp dự kiến di dời ... thuận lợi để thu hồi, giải phóng mặt bằng và đầu tư xây dựng mới; khu vực có phần lớn diện tích đất do nhà nước trực tiếp quản lý (trụ sở cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp được giao thuê có thời hạn, có thể di dời ...).

Nhóm cải tạo, chỉnh trang khu vực hiện hữu: Khu vực đã hình thành dân cư hiện hữu, có điều kiện đô thị xuống cấp/cần cải tạo chỉnh trang phát triển đô thị; khu vực có một phần diện tích đất do Nhà nước trực tiếp quản lý (trụ sở cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp được giao thuê có thời hạn, có thể di dời ...).

Theo UBND TPHCM, các khu vực được chọn làm TOD phải dễ triển khai (nhiều thuận lợi trong việc thu hồi, giải phóng mặt bằng); sớm thực hiện; hiệu quả cao (giá trị khi đấu giá đất, đấu thầu dự án đem lại nguồn thu lớn cho ngân sách).

Giai đoạn 2024-2025, Thành phố triển khai thí điểm mô hình TOD tại 9 vị trí khu vực dọc tuyến Metro số 1 (Bến Thành-Suối Tiên), Metro số 2 (Bến Thành-Tham Lương) và Vành đai 3, thuộc 5 địa phương: Tân Phú, Tân Bình, Quận 10, thành phố Thủ Đức, huyện Hóc Môn. (như bảng)

Còn ở giai đoạn 2026-2028, trước mắt TPHCM dự kiến thực hiện đối với 2 vị trí tại khu 1 xã Tân Hiệp (huyện Hóc Môn) và khu vực xung quanh vị trí ga Tân Kiên (huyện Bình Chánh). Các vị trí khác sẽ được các địa phương tiếp tục báo cáo, đề xuất hoàn thiện.

Để triển khai, Thành phố nghiên cứu 3 mô hình và chức năng cơ bản cho khu vực TOD.

Cụ thể, mô hình tại vùng lõi nhà ga (phạm vi bán kính từ 400-500 m): Phát triển đô thị mật độ cao tối ưu, đất sử dụng hỗn hợp, đa chức năng, thương mại - dịch vụ kết hợp ở. Đi bộ là hình thức đi lại chủ yếu trong khu vực này, giao thông đối ngoại chủ yếu bằng đường sắt đô thị.

Mô hình tại vùng chuyển tiếp nhà ga (bán kính 500-1.000 m): Phát triển đô thị mật độ cao, sử dụng đất hỗn hợp với nhà ở và công trình dịch vụ xã hội. Giao thông nội khu chủ yếu đi bộ và xe đạp, kết nối giao thông với nhà ga bằng xe buýt hoặc xe cá nhân nhẹ (xe đạp, xe điện...). Giao thông đối ngoại vẫn chủ yếu bằng đường sắt đô thị.

Mô hình phụ cận các nút giao Vành đai 3: Phát triển đô thị tại vùng phụ cận các nút giao thông đối với các khu vực có kết nối giao thông thuận lợi với đường Vành đai 3 hoặc tuyến nhánh rẽ vành đai. Mô hình này theo hướng hình thành các khu dân cư tập trung, khu chức năng đô thị, các khu công nghiệp, logistics... Giao thông nội khu chủ yếu xe đạp, xe điện, trong khi giao thông đối ngoại chủ yếu kết nối đường nhánh và giao thông công cộng.

Vũ Phong