Trưng bày những bức thư thời mưa bom, lửa đạn

Lễ khai mạc chuyên đề "Kỷ vật - Ký ức của chiến tranh" (phần 2) vừa diễn ra ngày 27/9. Theo bà Nguyễn Thị Thắm - Giám đốc Bảo tàng Phụ nữ Nam Bộ (TPHCM), chuyên đề gồm 93 hiện vật và 60 hình ảnh, là những câu chuyện kể về kỷ vật gắn liền với cuộc sống và chiến đấu của những người phụ nữ - người mẹ, người vợ từng trực tiếp tham gia vào cuộc chiến hoặc trao gửi lại người thân trước lúc ra trận.

"Đó là những bức thư viết từ chiến trận, bên công sự, dưới hầm sâu vương mùi đạn bom. Mỗi lá thư là một câu chuyện cảm động giúp chúng ta khám phá những điều bí ẩn, diệu kỳ như những câu chuyện cổ tích đời thường về những cuộc đời, những hồi ức của những người mà chiến công và sự hy sinh đóng góp của họ đã hòa vào lịch sử đấu tranh anh dũng, kiên cường của dân tộc Việt Nam", bà Nguyễn Thị Thắm nói.

Giám đốc Bảo tàng Phụ nữ Nam Bộ nghẹn lời khi kể về những bức thư của bà Đỗ Duy Liên - nguyên Phó Chủ tịch UBND TPHCM đều đặn viết cho bạn đời gần như mỗi tháng dù chồng bà đã hy sinh vào ngày 3/10/1968. Những lá thư chưa bao giờ được gửi chất chứa nỗi niềm của người vợ, người mẹ thấu cảm nỗi đau mất chồng, mất cha của những đứa con: "… Anh nhớ khi về nhà phải có quà cho em và các con anh nhé. Bao giờ vợ chồng mình lại được ngồi với nhau để cùng nhìn con và cùng nhìn nhau mà vui anh nhỉ? Em chỉ ước ao có vậy thôi, đơn giản có vậy mà cũng không được. Năm nay em 43 tuổi, anh tròn 50 đấy anh ạ. Tóc em đã bạc nhiều, mỗi một sợi là mỗi thương nhớ đấy anh ạ và em quý nó như em quý tình yêu của em…", thư viết ngày 1/1/1970 trong Hồi ức Đỗ Duy Liên: "Cuộc đời của mẹ".

Chuyên đề "Kỷ vật - Ký ức của chiến tranh" phần 1 đã được trưng bày vào năm 2013. Sau 11 năm, phần 2 của chuyên đề này được bổ sung bằng những tư liệu, hiện vật mà Bảo tàng tiếp tục nghiên cứu trong thời gian qua với các chuyên đề nghiên cứu về phụ nữ trong chiến dịch Hồ Chí Minh, nữ thanh niên xung phong trên tuyến đường 1C, nữ giao liên…

Chuyên đề được trưng bày tại Bảo tàng Phụ nữ Nam Bộ theo từng khu vực riêng: "Những lá thư thời mưa bom lửa đạn", "Những kỷ vật về hành trang của nữ chiến sĩ cách mạng", "Tấm lòng hậu phương", "Những kỷ vật từ trong lao tù đế quốc"…

Hình ảnh và những kỉ vật tại nhà lao Tân Hiệp, nhà tù Côn Đảo - "địa ngục trần gian trong quá khứ", khám Chí Hoà… khiến người xem ám ảnh. Nhiều khách mời đứng lặng trước kỷ vật "áo gối thêu của cháu Đào Nguyên Hồng Nghĩa - nữ tù nhân 2 ngày tuổi, là con của nữ tù chính trị Nguyễn Thị Lễ.

Chiến tranh đã lùi xa nhưng với những người cựu chiến binh, những nữ tù, những Bà mẹ Việt Nam anh hùng thì đó mãi là ký ức của một thời lửa đỏ, của ước nguyện độc lập dân tộc, là trang sử hào hùng của một dân tộc mà bề dày của cuộc chiến được đo bằng máu và nước mắt.

Nguyễn Trà