Tái định vị Sàn giao dịch công nghệ TPHCM: Động lực cho đổi mới sáng tạo

Sàn giao dịch công nghệ TPHCM phải trở thành hạ tầng thúc đẩy đổi mới sáng tạo

Báo cáo của Trung tâm Thông tin và Thống kê Khoa học và Công nghệ TPHCM (CESTI) cho biết, quá trình phát triển của Sàn giao dịch công nghệ TPHCM ban đầu chủ yếu tập trung vào các hoạt động triển lãm, giới thiệu công nghệ và kết nối giao thương, đến việc từng bước hình thành nền tảng số hóa, quản lý dữ liệu công nghệ, hỗ trợ tư vấn sở hữu trí tuệ và chuyển giao kết quả nghiên cứu.

Tuy nhiên, hoạt động của Sàn còn gặp nhiều khó khăn như: doanh nghiệp chưa quen với khái niệm chuyển giao công nghệ; kết quả nghiên cứu chưa sẵn sàng thương mại hóa; thiếu cơ chế khuyến khích, tài chính và pháp lý rõ ràng cho Sàn; cơ sở hạ tầng dữ liệu và mạng lưới tư vấn cũng chưa đáp ứng được nhu cầu thực tiễn.

Để phát huy hiệu quả, cần hoàn thiện tư cách pháp nhân cho Sàn giao dịch công nghệ TPHCM, nâng cấp hạ tầng công nghệ, hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ trong chuyển giao và mở rộng hệ sinh thái trung gian.

Mô hình vận hành được đề xuất tham khảo các Sàn giao dịch công nghệ tiên tiến như của Singapore, Thượng Hải, cùng với đó là tích hợp trí tuệ nhân tạo (AI), dữ liệu lớn và hệ thống đánh giá công nghệ.

Tại Hội thảo "Phát triển Sàn giao dịch công nghệ Thành phố Hồ Chí Minh giai đoạn mới - động lực cho đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia" do Sở Khoa học và Công nghệ TPHCM vừa tổ chức, ông Phan Quốc Tuấn - Phó Trưởng phòng Quản lý Công nghệ và Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng (Sở Khoa học và Công nghệ TPHCM) cho biết, theo định hướng từ Nghị quyết 57-NQ/TW, Sàn giao dịch công nghệ TPHCM sẽ được phát triển thành mô hình tích hợp giữa sàn số và sàn trực tiếp, có đầy đủ chức năng tư vấn, định giá, đấu giá, hỗ trợ pháp lý, liên kết tài chính và kết nối quốc tế.

Theo đó, Sàn giao dịch công nghệ TPHCM cần đóng vai trò hạt nhân trong hệ sinh thái đổi mới sáng tạo, là nơi hội tụ thông tin công nghệ, tài sản trí tuệ, chuyên gia và doanh nghiệp, góp phần rút ngắn khoảng cách từ nghiên cứu đến thị trường.

TPHCM đang đặt mục tiêu hoàn thiện cơ sở pháp lý cho hoạt động của Sàn giao dịch công nghệ; xây dựng cơ chế tự chủ tài chính, thu hút đầu tư công - tư; phát triển hệ dữ liệu công nghệ chuyên sâu; mở rộng dịch vụ và đội ngũ chuyên gia đủ năng lực về tư vấn, định giá, giám định công nghệ.

Bên cạnh đó, nền tảng số sẽ được nâng cấp để liên thông dữ liệu công nghệ - sáng chế - chuyên gia - doanh nghiệp, tích hợp với cơ sở dữ liệu quốc gia và quốc tế.

Cũng theo ông Phan Quốc Tuấn, nếu một thập niên trước, các Sàn giao dịch chủ yếu vận hành trên nền tảng vật lý thì hiện nay, công nghệ số đã làm thay đổi hoàn toàn cách thức kết nối trong lĩnh vực khoa học và đổi mới sáng tạo. Việc ứng dụng các công nghệ số tiên tiến vì vậy được xác định là yêu cầu sống còn.

Còn theo ông Đào Hà Trung - Chủ tịch Hội Công nghệ cao TPHCM, cần đưa mô hình ứng dụng blockchain vào quản lý chuỗi giao dịch công nghệ trên Sàn giao dịch. Blockchain sẽ giúp đảm bảo mọi giao dịch đều có dấu vết số hóa, khó bị làm giả và cho phép xác minh nhanh chóng nguồn gốc công nghệ.

Khác với cơ sở dữ liệu truyền thống, blockchain cho phép lưu trữ thông tin dưới dạng chuỗi liên kết chặt chẽ, không thể chỉnh sửa. Nhờ đó, mọi giao dịch công nghệ được ghi nhận minh bạch, giúp giảm thiểu rủi ro gian lận, làm giả và tăng cường niềm tin giữa các bên - từ nhà nghiên cứu, doanh nghiệp đến cơ quan quản lý.

Một trong những nền tảng đang được triển khai là TrustChain, do TE-FOOD International phát triển. TrustChain từng được TPHCM ứng dụng từ năm 2018 trong truy xuất nguồn gốc thực phẩm và đến nay đã chứng minh được hiệu quả thực tiễn.

Hội Công nghệ cao TPHCM hiện đang hỗ trợ miễn phí kết nối và lưu trữ dữ liệu giữa Sàn giao dịch công nghệ và nền tảng TrustChain. Việc tích hợp này không chỉ giúp doanh nghiệp và tổ chức bảo vệ bản quyền, thương hiệu tốt hơn, mà còn tạo lợi thế khi mở rộng thị trường ra quốc tế.

Định vị Sàn giao dịch công nghệ TPHCM: Nơi công nghệ được định giá, được bảo vệ, được thương mại hóa và được lan tỏa

Trước làn sóng chuyển đổi số và đổi mới sáng tạo mạnh mẽ, TPHCM đang đặt mục tiêu tái định vị Sàn giao dịch công nghệ của Thành phố như một nền tảng hạ tầng chiến lược của quốc gia, trở thành điểm hội tụ tri thức - công nghệ - thị trường, góp phần tạo động lực tăng trưởng trong kỷ nguyên số.

Theo nhiều chuyên gia, vấn đề trung tâm là làm thế nào để Sàn giao dịch công nghệ TPHCM không chỉ là nơi mua bán công nghệ, mà trở thành hạ tầng thúc đẩy đổi mới sáng tạo toàn diện.

Mô hình quản trị Sàn giao dịch hiện nhận được nhiều sự quan tâm theo hướng ủng hộ hợp tác công - tư nhằm kết hợp vai trò điều tiết chiến lược của Nhà nước và năng lực vận hành linh hoạt của khu vực tư nhân. Sàn chỉ có thể phát triển bền vững khi bảo vệ hiệu quả quyền lợi người tham gia, đảm bảo chất lượng, an toàn và minh bạch.

Và sự tham gia của doanh nghiệp vừa và nhỏ - lực lượng chủ đạo của nền kinh tế - phải được bảo đảm thông qua hỗ trợ tiếp cận, đào tạo và kết nối thị trường. Đặc biệt, vai trò của giới chuyên gia và các tổ chức nghiên cứu được nhìn nhận như trụ cột tri thức cho quá trình thiết kế và vận hành Sàn.

Để tái định vị Sàn giao dịch công nghệ, cần khẳng định vai trò thiết yếu của hạ tầng giao dịch tri thức trong công cuộc chuyển đổi số và đổi mới sáng tạo quốc gia. Khi công nghệ số trở thành xương sống của nền kinh tế hiện đại, Sàn giao dịch không thể tiếp tục tồn tại như một không gian trưng bày hay chia sẻ dữ liệu đơn lẻ, mà phải trở thành một hệ thống năng động, nơi công nghệ được định giá, được bảo vệ, được thương mại hóa và được lan tỏa.

Thành công của mô hình Sàn giao dịch công nghệ sẽ phụ thuộc vào khả năng thiết lập một thể chế số minh bạch, phối hợp chặt chẽ giữa Nhà nước và doanh nghiệp, cùng với sự dẫn dắt của các tổ chức khoa học và chuyên gia. Chỉ khi đó, Sàn giao dịch công nghệ mới có thể đóng vai trò là thiết chế trung tâm trong kỷ nguyên số, trở thành biểu tượng cho cách TPHCM tổ chức lại tương lai bằng đổi mới và hợp tác.

Nguyễn Trần