Phòng cháy, chữa cháy - Bài 3: Những nguyên tắc vàng cần nhớ khi xảy ra cháy

Bình tĩnh, không chạy theo đám đông

Là người lính chữa cháy gần trọn cuộc đời, Thượng tá Đỗ Văn Kháng - Phó Trưởng phòng Cảnh sát PCCC TPHCM, cho biết, có nhiều nguyên nhân dẫn đến thiệt hại về người khi xảy ra hoả hoạn ở các công trình như chung cư, các tòa nhà cao tầng đa chức năng - những nơi tập trung đông người.

Xét về góc độ về kỹ thuật, những công trình này chưa đảm bảo tiêu chuẩn, quy chuẩn an toàn PCCC hoặc chủ đầu tư thiếu kiểm tra, bảo hành, bảo trì định kỳ.  

Đối với hành lang của tòa nhà, nguyên tắc phải có hệ thống hút khói cục bộ để khi có cháy, hệ thống hút khói phải đảm bảo hút được lượng khói lan vào các hành lang. 

Cầu thang bộ thoát hiểm cũng phải có hệ thống bơm gió và tạo áp để thổi khói độc ra ngoài ngay, tạo lối thoát hiểm an toàn. Tầng hầm phải có hệ thống hút khói, hệ thống ngăn khói với các tầng trên.

"Rất nhiều công trình, những hệ thống này hoạt động kém hiệu quả hoặc không hoạt động. Khi xảy ra cháy ở các công trình như vậy, theo phản xạ, người dân sẽ tìm cách thoát ra ngoài hành lang, cầu thang bộ và khi đó khói cũng tràn ra hành lang khiến họ bị nhiễm khói độc, bị ngạt", Thượng tá Kháng cho biết. 

Từng tham gia nhiều vụ chữa cháy, cứu nạn cứu hộ, theo Thượng tá Kháng, hầu hết nạn nhân tử vong ở các hành lang, cầu thang do nhiễm độc khói, rất ít người tử vong ở trong phòng.

Một nguyên nhân nữa khiến nhiều người thương vong khi xảy ra cháy là sự chủ quan, thiếu đủ kiến thức, kỹ năng thoát hiểm an toàn. 

"Người dân chỉ nên chạy ra hành lang khi đảm bảo an toàn. Nếu bước ra ngoài thấy khói đen thì nhanh chóng chạy vào trong, đóng cửa lại, dùng quần áo, mùng mền, khăn... chèn chặt các khe cửa để khói độc không vào nhà, chờ lực lượng chức năng tới cứu", Thượng tá Kháng khuyến cáo.

Ông nhấn mạnh phải bình tĩnh, đừng sốt ruột chạy theo đám đông ra hành lang. Lực lượng cảnh sát phòng cháy, chữa cháy sẽ tới từng nhà, từng phòng gõ cửa gọi và hướng dẫn người dân thoát hiểm, thoát nạn. 

Ngoài ra, tình trạng người dân lắp đặt lưới thép kín các ban công để làm khu vực đựng đồ, phơi đồ rất nguy hiểm. Khi có sự cố, người dân khó thoát nạn theo hướng ban công. Hai là không có lối để lực lượng chức năng tiếp cận nhanh, sâu vào trong công trình kịp cứu người và tài sản, Phó Trưởng phòng Cảnh sát PCCC TPHCM phân tích.

Nắm vững kiến thức PCCC

Theo Thượng tá Đỗ Văn Kháng, để không xảy ra cháy lớn, chủ đầu tư phải có trách nhiệm cao về PCCC đối với công trình, dự án. Phải đầu tư các hệ thống PCCC theo tiêu chuẩn, quy chuẩn hiện hành. Thực hiện đúng phương châm PCCC trước hết phải bằng lực lượng và phương tiện tại chỗ, phải chuẩn bị sẵn sàng lực lượng, phương tiện, phương án và các điều kiện khác để tổ chức chữa cháy kịp thời.

Việc phát sinh nguồn lửa, nguồn nhiệt chủ yếu do quá trình đun nấu, thắp nhang thờ cúng và nhất là là sự cố điện. Hệ thống điện của các công trình chung cư nhà cao tầng phải có các biện pháp bảo vệ, sử dụng các thiết bị điện của các nhà sản xuất đã được đánh giá chất lượng.

Khi phát hiện có đám cháy cần bình tĩnh, tìm cách chữa cháy bằng các phương tiện như bình bột, bình khí CO2, cát, chăn, nước... để dập tắt đám cháy. Trong trường hợp đám cháy quá lớn không thể dập tắt thì nhanh chóng nghĩ đến phương án thoát hiểm.

Theo đó, cần báo động, hô hào thông báo cho mọi người biết có cháy và trên đường thoát hiểm gọi 114 thông báo cho lực lượng phòng cháy chữa cháy.

Đặc biệt, không sử dụng thang máy trong trường hợp hỏa hoạn, nắm rõ sơ đồ tòa nhà để biết những hướng có thể thoát hiểm, vị trí cầu thang và cửa thoát hiểm… Xem xét xem khói phát ra từ hướng nào để cân nhắc việc chạy lên hay chạy xuống để thoát nạn an toàn.

"Nếu đám cháy ở tầng hầm hay bãi để xe thì phải xác định đây là một đám cháy hết sức phức tạp. Bởi vì chất cháy của nó chủ yếu là nhựa, mút xốp và xăng dầu của xe. Khói rất độc nên nếu thấy khói đã ám đen hành lang hãy cố thủ trong nhà. Còn nếu đám cháy ở trong phòng, căn hộ nào đó phía dưới mình sẽ yên tâm hơn phần nào bởi giữa các căn hộ đều có khoang riêng, lực lượng chữa cháy sẽ kịp thời có mặt ngăn chặn cháy lan. Nhiệm vụ của mình là giữ an toàn cho bản thân, đóng cửa lại và bịt kín các khe cửa ngăn không cho khói độc vào nhà, chờ đợi lực lượng PCCC đến cứu nạn", ông Kháng nói.

Tóm lại, các hộ gia đình cần lên phương án thoát nạn cho các thành viên, nếu không may xảy ra sự cố, bình tĩnh xử lý tình huống, không bị hoảng loạn. Điều này tưởng đơn giản nhưng là một trong những nguyên tắc vàng để đảm bảo an toàn khi có sự cố cháy nổ.

Đồng thời cần tham gia nghiêm túc các buổi diễn tập, tìm hiểu thêm kiến thức về PCCC, vì sự an toàn của bản thân, các thành viên trong gia đình và cho cộng đồng.

Huy Phạm